Người mua bất động sản cần lưu ý thủ tục pháp lý

Người mua BĐS thường lo lắng trước rất nhiều tình huống phát sinh do không thể nắm được tất cả pháp luật đất đai. Những lo lắng đó bắt đầu từ khi đặt cọc mua nhà, đất hay lúc chồng tiền, làm thủ tục chuyển nhượng quyền sở hữu BĐS.

Mua bất động sản chỉ có giấy viết tay

Thị trường mua bán nhà, đất thổ cư lâu nay vẫn phổ biến tình trạng mua bán bằng giấy viết tay. Đặc biệt, ở các tỉnh thành có thị trường địa ốc phát triển mạnh như Hà Nội, Tp.HCM, Bình Dương, Đà Nẵng vô số tranh chấp sau mua bán nhà, đất diễn ra như cơm bữa chỉ vì người mua thiếu cẩn trọng trong việc đảm bảo quy trình tiến hành giao dịch.

Vì vậy, người mua cần ghi nhớ các điểm: hợp đồng đặt cọc quy định chặt chẽ; hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cần có mục bồi thường, phạt đầy đủ, số tiền bồi thường, phạt lớn. Câu chữ trong hợp đồng phải chắc chắn, quy trình cần nêu ra tỷ mỉ (nhiều khi chỉ nói chuyển nhượng đất mà không nói đến tài sản trên đất: nhà, sân, bếp, tường bao, cây cối,…).

Giấy biên nhận tiền phải ghi rõ là bên bán nhận tiền chuyển nhượng thửa đất số … tại xã/phường …huyện/quận. Người ký hợp đồng phải là người có tên trong sổ đỏ, nếu của hộ gia đình thì tất cả các con đều phải ký. Cần thoả thuận rõ ai phải chịu thuế chuyển quyền sử dụng đất, lệ phí trước bạ. Bên bán phải chịu thuế thu nhập cá nhân. Thiếu hoặc làm sai một khâu, tranh chấp sẽ xảy ra ngay sau khi hoàn thành giao dịch.

Giấy biên nhận khi mua nhà

Cũng liên quan tới việc xác nhận thanh toán tiền mua đất thông qua giấy biên nhận viết tay giữa hai bên; nhiều khách mua thường băn khoăn với vấn đề công chứng, làm chứng đã trả đủ tiền. Lý do, giấy biên nhận (không công chứng) liệu có là bằng chứng hợp pháp cho việc không còn nợ tài chính của bên mua với bên bán hay không.

Người mua BĐS cần nắm chắc các thủ tục pháp lý.

Theo nhiều chuyên gia pháp lý, pháp luật không bắt buộc phải công chứng vào giấy biên nhận tiền, nhưng cũng không cấm (!) Vì vậy, để "chắc ăn", người mua có thể yêu cầu công chứng viên chứng thực giao dịch dân sự. Trường hợp không muốn công chứng (do bên bán gây khó dễ), người mua nên nhờ một vài người khác chứng kiến, cùng ký vào giấy nhận tiền với tư cách làm chứng, xác nhận bên mua đã thanh toán hết tiền mua đất, bên bán đã nhận đủ tiền, bên bán đã tự tay ký vào giấy nhận tiền.

Đặc biệt, người mua cần lưu ý nên đề nghị chính chủ sở hữu BĐS tự tay ghi rõ vào giấy nhận tiền về chi tiết khoản tiền, thửa đất, vị trí…và "giữa hai bên không còn bất kỳ vướng mắc gì về tiền nong, tài sản liên quan đến việc chuyển nhượng thửa đất trên. Chúng tôi (bên bán) tự nguyện ký vào giấy nhận tiền này trong trạng thái tinh thần hoàn toàn minh mẫn, sáng suốt, không bị ai lừa dối, cưỡng ép hoặc đe doạ".

Bên bán tự viết tay càng nhiều chữ càng tốt, để phòng trường hợp sau này bên bán lật lọng với lý do đây không phải là chữ ký của bên bán, giám định chữ viết thuận lợi hơn. Giấy biên nhận (có chữ "tươi" của bên bán) là bằng chứng hợp pháp tại toà án, chứng minh đã thanh toán đủ tiền nhận chuyển nhượng thửa đất.

Mua đất làng xã

Nhiều khách hàng trẻ vì túi tiền hạn hẹp, lại bị áp lực về nơi ở thường nhắm tới các sản phẩm BĐS ở vùng ngoại thành ven đô với yếu tố giá rẻ như Sóc Sơn, Đông Anh, Tây Tựu, Phú Thượng,  Ngọc Hồi (Hà Nội). Các giao dịch đất làng xã thường xuất hiện những trường hợp tiêu biểu: chủ sở hữu bên bán thông báo với người mua là hồ sơ làm sổ đỏ đã để tại xã và sắp tới sẽ được lấy sổ đỏ (một vài tháng); người mua băn khoăn về việc hợp đồng mua bán đất ký giữa 2 bên có thể ra UBND xã, hay phải ra phòng công chứng; một người nữa muốn đứng tên chung sổ đỏ với người đứng tên bên mua (không có quan hệ vợ chồng), người đứng tên chung cần chuẩn bị giấy tờ gì…

LS.Nguyễn Ngân nhận định, cơ sở pháp lý cho thấy UBND cấp xã không có thẩm quyền cấp sổ đỏ, nên những thông tin do xã cung cấp không có giá trị pháp lý. Việc cấp sổ đỏ là thuộc thẩm quyền của Văn phòng đăng ký đất và nhà, thuộc UBND cấp huyện. Vì vậy, người mua nên đến UBND cấp huyện để hỏi thông tin về thửa đất cũng như tình trạng pháp lý, thế chấp, thừa kế, thuộc quy hoạch ra sao…

Bên cạnh đó, UBND xã không có quyền chứng thực hợp đồng mà chỉ có phòng công chứng mới có quyền công chứng hợp đồng mua bán như đã nêu. Cuối cùng, nếu một cá nhân khác muốn đứng tên chung sổ đỏ với người mua, cần cung cấp những giấy tờ: chứng minh thư nhân dân, hộ khẩu. Đồng thời, người này phải cùng với người mua ký kết vào hợp đồng mua bán chuyển nhượng BĐS tại phòng công chứng.