Mái nhà - nơi tụ khí của toàn thể căn nhà

Phân loại mái nhà theo ngũ hành trong phong thuỷ

Hai cấu trúc quan trọng nhất trong một ngôi nhà là tường nhà và mái nhà. Theo thuyết âm dương ngũ hành, dù ngôi nhà có cấu trúc hình thể như thế nào thì bản chất của ngôi nhà vẫn thuộc hành Thổ (do nhà có cấu trúc từ những góc vuông). Do đó, cần phải tạo ra tính tương sinh giữa mái nhà và cấu trúc nhà để tạo được mối quan hệ phong thủy hoàn hảo.

Hiện nay, chúng ta thấy có rất nhiều ngôi nhà làm mái nhọn. Mái nhà nhọn là Hỏa hình, Hỏa sinh Thổ. Giữa hình thức mái nhà và cấu trúc nhà đã có sự tương sinh.

Nếu phân loại mái nhà theo ngũ hành, mái nhà sẽ có 5 loại chính: mái bằng thuộc Thổ hình, mái vút cao thuộc Mộc hình; mái hình tròn thuộc Kim hình; mái lượn sóng thuộc Thủy hình và mái nhọn thuộc Hỏa hình.

Mái nhà truyền thống

Mái nhà trong kiến trúc dân gian Việt Nam thường được làm bằng những vật liệu có nguồn gốc thiên nhiên và mỗi địa phương lại có một loại mái nhà với vật liệu đặc thù. Miền Bắc có mái tranh, mái rạ, mái cọ;  miền Nam có mái làm bằng lá dừa. Khung mái có thể là tre, gỗ, dùng các loại mộng, chốt, lạt, dây dừa để liên kết.

Theo phong thủy, mái nhà chính là nơi tụ khí của toàn thể ngôi nhà

Mái nhà thông dụng tiếp theo chính là mái ngói. Loại mái nhà này đã trở thành hình ảnh điển hình trong kiến trúc truyền thống Việt Nam. Kết cấu khung gỗ, mái ngói chính là sự kết hợp tuyệt vời của vật liệu với vật liệu, của kiến trúc và điêu khắc.

Các ngôi nhà truyền thống của Việt Nam đa phần đều quay mặt về hướng Nam, phần đỉnh mái nhà sẽ kéo dài từ Đông sang Tây. Việt Nam là một đất nước có truyền thống nông nghiệp lâu đời, các cư dân nông nghiệp đều cho rằng phương Đông là khởi điểm của cuộc sống, thuộc Mộc. Do đó, người ta thường bọc vải đỏ hai đầu cây xà gồ đỉnh mái trong nghi lễ thượng lương và treo tấm bùa bát quái ở giữa như một sự trân trọng với bộ phận kết cấu đặc biệt này của ngôi nhà.

Mái nhà hiện đại

Với sự sáng tạo của giới xây dựng, kiến trúc, ngày càng có nhiều kiểu mái khác nhau cho ngôi nhà hiện đại. Theo quan niệm của phong thủy, những kiểu mái nhà đạt chuẩn có khả năng tụ khí chính là mái tam giác truyền thống, mái tròn và cuối cùng là mái bằng.

Để tăng thêm giá trị thẩm mỹ của ngôi nhà, hiện nay có nhiều gia chủ lựa chọn mái nhà với các nhịp điệu gấp gãy. Điều này có khá nhiều tác dụng, một phần là để tạo ra cá tính riêng cho không gian, vừa là cách để chống nóng vào mùa hè, đồng thời đây cũng là một biện pháp chống thấm.

Hiện nay, tùy theo sở thích và cảnh quan, các chủ nhà có nhiều sự lựa chọn khác nhau về các diện mái, có thể là hai mái, có thể là ba mái, mái đôi. Mái nhà cũng không còn dày khít như trước mà có thể để ra một khoảng rộng để đón nắng mặt trời.