Tại hội thảo Đà Nẵng - 20 năm quy hoạch và phát triển đô thị vừa được tổ chức cuối tuần qua, các chuyên gia cho rằng, Đà Nẵng đang đối mặt với việc tụt hậu trong quy hoạch và phát triển đô thị.
Chủ trương xuyên suốt của chính quyền Đà Nẵng là quy hoạch luôn đi trước và quyết tâm xây dựng Đà Nẵng thành thành phố văn minh, hiện đại, tầm cỡ khu vực, châu Á, lấy Singapore làm hình mẫu xây dựng. Kiến trúc sư Hoàng Sừ, nguyên Viện trưởng viện quy hoạch xây dựng Đà Nẵng cho biết, đề án quy hoạch chung TP Đà Nẵng được thuyết minh với ý tưởng một Đà Nẵng hiện đại, nhân văn, thông minh, môi trường... không am hiểu về quy hoạch đô thị thì người nghe rất dễ xiêu lòng và càng dễ bị “ru ngủ” khi Đà Nẵng ngày một lung linh.
Đà Nẵng gần như cạn kiệt quỹ đất do tình trạng phân lô tràn lan.
Quỹ đất thiếu do phân lô
Kiến trúc sư Hoàng Sừ đánh giá, suốt 20 năm qua, các tác giả đồ án quy hoạch chung Đà Nẵng chọn mô hình đô thị phát triển thấp tầng và đô thị sinh thái. Theo đó, các đồ án quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết, dự án được triển khai rất nhanh, phủ kín quy hoạch toàn TP. Hậu quả là các quy hoạch chi tiết 1/500 nặng về phân lô nhỏ, đất đai được khai thác tối đa dẫn dến tình trạng chia lô bán nền tràn lan.
Đây chính là nguyên nhân chính dẫn đến sau 20 năm thực hiện xây dựng theo quy hoạch chung, TP Đà Nẵng gần như cạn kiệt quỹ đất. Hiện nay, thật khó tìm ra một khu đất vài chục ha thuận lợi về địa điểm để xây dựng trung tâm thành phố mới hay trung tâm thương mại. Ông Sừ cho rằng, khi dân số tăng gấp đôi, gấp ba hiện nay thì câu hỏi về đất đai đô thị khó có lời giải”. Kiến trúc Đà Nẵng sẽ bước vào thời kỳ phát triển tự phát theo nhu cầu, tự chuyển đổi thiếu gì làm nấy. Do đó, khát vọng Đà Nẵng hiện đại, sôi động ngang tầm khu vực và châu Á như Singapore hay Hong Kong là không thể, ông Sừ nhận định.
Trong khi đó, theo Chủ tịch Tổng hội xây dựng Việt Nam, ông Trần Ngọc Hùng, hiện Đà Nẵng chưa hình thành được trung tâm chính của TP. Du khách đến Đà Nẵng thường thắc mắc không biết trung tâm nằm ở đâu. Do khan hiếm đất nên việc xây dựng một trung tâm quy mô hiện đại rất khó. Sân bay Đà Nẵng hiện đang quá tải lại nằm trong TP là không phù hợp, cần tính đến chuyện di dời sân bay Đà Nẵng về Chu Lai, đầu tư khớp nối giao thông từ sân bay về TP qua hệ thống đường cao tốc. Đồng thời, việc xây dựng hầm vượt sông Hàn phải tính đến chuyện khớp nối này.
Nguyên Phó cục trưởng Cục Phát triển đô thị - Bộ Xây dựng, kiến trúc sư Đỗ Tú Lan cho rằng, việc khai thác quỹ đất ven biển vào du lịch một cách ồ ạt và triệt để vô hình đã bóp nghẹt Đà Nẵng theo kiểu “hết nạc mới vạc đến xương”.
Cần đại phẫu
Trưởng phòng quản lý quy hoạch (Sở Xây dựng Đà Nẵng), ông Bùi Huy Trí bày tỏ, để đưa Đà Nẵng phát triển và sớm trở thành thành phố tầm châu Á, cần xem xét lại mô hình hiện tại của Đà Nẵng và có một tư duy mới mẻ về tái cấu trúc đô thị trên cơ sở tiếp cận các mô hình phát triển của đô thị tiên tiến. Các khu ở chia lô tràn lan không phải là phương thức tổ chức môi trường sống tiên tiến.
Ông Sừ cho biết, cần “đại phẫu” để Đà Nẵng trở thành đô thị tầm cỡ mà việc quan trọng nhất là tìm ra quỹ đất. Để làm được điều này, trước hết phải chấm dứt cấp phép cho các dự án nhà ở tầng thấp và chia lô bán nền... Về việc xây dựng hầm chui vượt sông Hàn, theo ông Sừ là chưa thực sự cần thiết. Đà Nẵng nên dành hơn 4.000 tỷ đồng dự định đầu tư xây hầm vượt sông để mở rộng cầu quay sông Hàn hiện hữu, xây dựng thêm các nút giao thông khác mức ở các điểm nóng đang xảy ra ùn tắc như hai đầu đường Nguyễn Văn Linh nơi giáp sân bay quốc tế và Bảo tàng Chăm, hay vòng xuyến Nguyễn Tri Phương - Điện Biên Phủ...
Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Đà Nẵng, kiến trúc sư Hoàng Quang Huy cho hay, quy hoạch chi tiết xây dựng kiến trúc cảnh quan hạ tầng kỹ thuật hai bên bờ sông Hàn đã được UBND TP tổ chức thi quốc tế để lựa chọn. Nhưng TP cần tiếp nhận các ý kiến của chuyên gia, các nhà khoa học và nhân dân để việc quy hoạch phát triển hài hòa với kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật dọc hai bờ sông.
Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, ông Đặng Việt Dũng nhìn nhận, hiện quỹ đất của Đà Nẵng gần như đã hết nên việc quy hoạch và phát triển đô thị Đà Nẵng đang đứng trước nhiều thách thức. Đà Nẵng sẽ tiếp nhận những đóng góp, ý tưởng một cách nghiêm túc trên tinh thần cầu thị.
Cân nhắc xe buýt nhanh BRT
Phó chủ tịch Hội KHKT cầu đường Đà Nẵng, ông Trần Dân cho rằng, TP Đà Nẵng cần rút kinh nghiệm từ Hà Nội để có cách làm thận trọng, nên tổ chức hội thảo, lấy ý kiến rộng rãi trước khi tiến hành thi công dự án này. Đồng thời, khi mở hệ thống BRT cần xem xét thêm vận tải đường sắt đô thị, đường sắt một ray, đường hầm để có lợi nhất cho TP về lâu dài.