Hà Nội còn nhiều vướng mắc trong cải tạo, xây mới chung cư cũ

Thực tế cho thấy, việc người dân tìm mọi cách để không di dời bất chấp nhà đã cũ cho thấy một phần nguyên nhân từ sự bất cập của chính sách, cùng với đó là sự bảo thủ từ chính tâm lý của người dân… Điều này thể hiện rõ sự phức tạp trong công tác nâng cấp, cải tạo các nhà chung cư cũ trên cả nước trong thời gian qua.

Hiện tại, TP Hà Nội có hàng chục công trình đã xuống cấp ở mức độ D.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về triển khai Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 15/02/2016 về rà soát, kiểm tra, đánh giá an toàn chịu lực nhà ở và công trình công cộng cũ, nguy hiểm tại đô thị, Hà Nội đang tích cực khẩn trương đóng góp ý kiến xây dựng quy trình đánh giá an toàn kết cấu nhà ở và công trình công cộng do Bộ Xây dựng khởi xướng, chú trọng vào nhà chung cư xây dựng trước năm 1994, các biệt thự, trụ sở làm việc, công trình công cộng có tuổi thọ trên 60 năm. Qua đó, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng, khai thác quỹ nhà; nâng cao nhận thức và vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu, đơn vị quản lý sử dụng công trình để chủ động sửa chữa, đảm bảo chất lượng, giữ gìn cảnh quan chung cho đô thị.

Bộ “Quy chế, quy trình đánh giá nhà nguy hiểm” được xem là giải pháp tháo gỡ những nút thắt khiến việc cải tạo chung cư cũ ở Hà Nội và các tỉnh thành trên cả nước trong suốt hơn 10 năm qua còn bế tắc. Hiện tại, nhiều khu chung cư cũ được thẩm định, đánh giá ở cấp độ nguy hiểm nhất cần phải di dời khẩn cấp để xây mới.

Thế nhưng, tại nhiều địa phương, trong đó có Hà Nội, nhiều người dân với tâm lý sợ phải đi tạm cư, tái định cư nên không chịu di dời khiến tiện độ cải tạo, xây mới chung cư cũ vẫn giậm chân tại chỗ.

Ví dụ, khu tập thể cũ C8 - Giảng Võ (Hà Nội) sau hơn 30 năm sử dụng đã xuống cấp nghiêm trọng. Những vết nứt kéo dài hàng mét, thậm chí có chỗ lồi cả sắt thép ra ngoài… Kết quả rà soát, đánh giá chất lượng của Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng, công trình nhà ở này nguy hiểm ở mức độ D - mức độ nguy hiểm cao nhất đối với công trình nhà ở, phải di dời khẩn cấp để xây mới. Vì vậy, hàng trăm hộ dân ở đây đang phải sống trong trạng thái nguy hiểm treo lơ lửng trên đầu. Tuy vậy, nhiều người dân vẫn chưa chịu di dời kể cả khi TP đã có chủ trương bố trí tạm cư chờ xây mới.

Trước thạng trạng đó, TP Hà Nội đã đưa ra giải pháp đẩy nhanh công tác rà soát thẩm định và phân loại các công trình công cộng nhà ở cũ trên địa bàn. Việc đánh giá công trình xác định tuổi thọ và tình trạng kỹ thuật nhà ở và công trình công cộng là vấn đề khá phức tạp, đòi hỏi nghiên cứu chuyên sâu. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc đánh giá này còn hạn chế, tài liệu trực tiếp để đánh giá nhà nguy hiểm còn ít. Vì vậy, “Quy trình đánh giá an toàn kết cấu nhà ở và công trình công cộng” được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn nước ngoài áp dụng phù hợp với Việt Nam nhưng vẫn cần nghiên cứu hoàn thiện.

Đối với TP Hà Nội, bài học từ vụ biệt thự 107 Trần Hưng Đạo và nhà số 43 phố Cửa Bắc sụp đổ cho thấy việc bảo đảm chất lượng công trình luôn đi đôi với sự an nguy tính mạng của cư dân. Bài học đó - trong hoàn cảnh nào cũng vẫn còn nguyên giá trị… Việc người dân tìm mọi cách để không di dời cho thấy một phần nguyên nhân từ sự bất cập của chính sách, nhưng cùng với đó là sự bảo thủ từ chính tâm lý của người dân… Điều này đã chứng minh sự phức tạp trong công tác cải tạo, nâng cấp các nhà chung cư cũ trên cả nước trong thời gian qua.

Hiện TP Hà Nội có trên 1.500 chung cư cũ có quy mô từ 2 - 5 tầng. Tất cả các chung cư qua hơn nữa thế kỷ đều đã hết niên hạn sử dụng. Trong đó, có tới 104 chung cư đã xuống cấp nghiêm trọng. Hàng chục công trình đã xuống cấp ở mức độ D - mức độ nguy hiểm cao nhất đối với công trình nhà ở.