Trong thời gian qua, tuy đã có quyết định cho phép chuyển đổi từ dự án nhà ở thương mại (NOTM) sang nhà ở xã hội (NOXH) song đến nay vẫn còn nhiều dự án chưa được triển khai thực hiện.
Với mục đích khắc phục tình trạng tồn kho bất động sản (BĐS), Chính phủ đã yêu cầu thu hồi các dự án chậm triển khai nhưng không mấy hiệu quả bởi các địa phương mới chỉ “giơ cao đánh khẽ” chứ chưa thực sự vào cuộc.
Đối với việc thu hồi các dự án chuyển đổi chậm triển khai, cần có sự vào cuộc
quyết liệt từ chính quyền, cá sở, ban ngành địa phương.
Trao đổi về nguyên nhân các dự án xin chuyển đổi từ NOTM sang nhà thu nhập thấp chậm triển khai trên địa bàn Hà Nội, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam ông Phạm Sỹ Liêm cho rằng, các dự án NOTM “ế” không bán được sẽ sinh ra nợ xấu ngân hàng, khiến đồng tiền bị ách tắc… Trong khi cứ để phân khúc nhà ở giá cao thì người dân không thể mua được. Mặc dù việc chuyển đổi sang NOXH là chủ trương hợp lý song việc chuyển đổi cần phải có điều tra, nghiên cứu. Nếu nhà rẻ mà xa nơi làm việc thì chẳng khác nào mua nhà giá cao. Do đó, khi khảo sát thị trường, dự án nào thực sự người dân có nhu cầu thì mới chuyển đổi, tránh chuyển đổi theo kiểu ồ ạt…
Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đầu tư NOTM thấy được chuyển đổi thì họ vội vàng xin phép trước đã, trong khi chưa tính đến khả năng khi chuyển đổi công năng khu nhà thì liệu có khách đến mua không. Chẳng hạn, có những dự án ở Hoài Đức, Quốc Oai… rất khó bán bởi nằm xa trung tâm, nếu trước đây chỉ có ô tô mới ra đấy, nay chuyển đổi sang NOXH thì chỉ bán được cho người dân xung quanh chứ không thể bán được cho người có thu nhập thấp ở nội thành Hà Nội được.
Vậy nên, cần phải khảo sát kỹ khả năng dự án có người mua không, bởi không phải cứ rẻ là mua, đó là chưa kể đến vị trí phải thuận lợi, hợp lý.
Bên cạnh đó, một vấn đề quan trọng nữa là muốn làm thì phải có vốn, tuy các doanh nghiệp được vay gói tín dụng 30 nghìn tỷ đồng nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng được vay, hoặc nếu có được vay thì cũng chỉ được một phần, còn lại họ vẫn phải có tiềm lực tài chính. Theo đó, những dự án chậm triển khai có thể họ đang phải tính huy động đủ vốn mới có thể thực hiện được.
Theo ông Liêm, chủ trương thu hồi dự án xin chuyển đổi chậm triển khai cũng là một cách để giúp cho thị trường BĐS hồi phục. Trong trường hợp, các dự án “án binh bất động”, theo Luật sẽ bị thu hồi, song dự án bị dừng phải nói rõ nguyên nhân, dự án dừng để làm gì, sẽ thu hồi cho ai và ai nhận tiếp dự án, khi chưa có ai thay thế vào dự án đó thì không nên thu hồi… Hơn nữa, khi tham gia dự án, các doanh nghiệp này đã phải bỏ tiền ra trước đấy để làm thủ tục xin phép đầu tư, một khi bị thu hồi thì phải trả hoàn lại cho họ chi phí đã chi ra. Thực tế việc này cũng không hề đơn giản, mất khá nhiều thời gian cũng như phải tính toán lại từ đầu.
Ông Phạm Sỹ Liêm đề xuất, tốt nhất khi thu hồi nên nêu tên dự án và đấu giá công khai có sự tham gia trọng tài kinh tế, các thành phần kinh tế, chính quyền, ai có khả năng thì sẽ được bàn giao dự án…
Nhằm khắc phục tình trạng tồn kho BĐS, Chính phủ ban hành Nghị quyết 02 yêu cầu thu hồi các dự án BĐS chậm triển khai. Hiện Bộ Xây dựng đã đưa ra đề xuất tạm dừng, không cho triển khai tiếp các dự án phát triển nhà ở, các dự án khu đô thị chưa giải phóng mặt bằng, hay giải phóng mới chỉ đạt 30% diện tích tại các địa phương trên cả nước… Mặt khác, cũng đề nghị các địa phương rút ngắn thời gian xem xét, thẩm định và chuyển đổi cơ cấu, công năng căn hộ cũng như bố trí ngân sách mua lại các dư án NOTM phục vụ tái định cư, NOXH cho thuê và thuê mua.
Hiện có một số ý kiến cho rằng, đề xuất thu hồi dự án chậm triển khai của Bộ Xây dựng đưa ra khá rõ ràng nhưng nếu chỉ “hô to” thôi chưa đủ bởi, muốn có được dự án, chủ đầu tư cũng phải chi nhiều tiền để “chạy”, do đó giờ nói thu hồi không phải dễ làm.
Chính vì thế, vẫn cần có sự vào cuộc quyết liệt của các sở, ban ngành địa phương, nhất là Hà Nội và Tp.HCM là 2 thành phố lớn đã có nhiều dự án NOXH nhiều nhất và hiệu quả nhất hiện nay.
Trên địa bàn cả nước hiện có 62 dự án đăng ký chuyển đổi từ NOTM sang NOXH với quy mô xây dựng khoảng 41.769 căn hộ. Cụ thể, Hà Nội đã có 24 dự án đăng ký chuyển đổi từ NOTM sang NOXH với quy mô xây dựng khoảng 15.468 căn, với tổng mức đầu tư khoảng hơn 9.300 tỷ đồng.
Cùng với đó, Hà Nội đã tiến hành thẩm định, xem xét 19 dự án chuyển đổi từ NOTM sang NOXH với tổng số căn hộ dự kiến chuyển đổi từ khoảng 5.000 căn thành 11.750 căn (tăng 6.750 căn); TP đã chấp thuận chủ trương cho phép chuyển đổi 12 dự án, 05 dự án trong đó đã có quyết định cho phép chuyển đổi; đông thời đã tiến hành thẩm định 60 dự án điều chỉnh cơ cấu căn hộ, với số lượng căn hộ điều chỉnh từ 23.273 căn hộ thành 32.469 căn hộ (tăng 9.196 căn). Ngoài ra, Hà Nội cũng đã chấp thuận chủ trương cho phép điều chỉnh 37 dự án, 18 dự án trong đó đã có quyết định cho phép điều chỉnh cơ cấu căn hộ...