Chiều ngày 8/9 vừa qua, đoàn công tác của Ban Kinh tế Trung ương và Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM (HoREA) đã có buổi làm việc về thực trạng thị trường địa ốc Tp.HCM.
Tại buổi làm việc này, nhiều chuyên gia cho rằng, để thị trường nhà đất phát triển bền vững cần phải có hành lang pháp lý đồng bộ. Đặc biệt, phải bổ sung, sửa đổi Luật đất đai để người dân được thực hiện quyền có chỗ ở ổn định và hợp pháp.
Nhà ở xã hội thiếu chính sách hỗ trợ
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, so với thu nhập của người dân, giá nhà ở tại Việt Nam đang quá cao. Còn tại Hàn Quốc, giá nhà ở đắt gấp 5-6 lần so với thu nhập của người dân. Ở Việt Nam, giá nhà vừa túi tiền cao gấp 20-25 lần so với người có mức thu nhập trung bình. Như vậy, giá nhà tại Việt Nam đang cao quá sức chịu đựng so với phần lớn người có mức thu nhập trung bình thấp.
Trong khi đó, các doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội (NOXH) lại không nhận được bất cứ chính sách hỗ trợ nào. Chẳng hạn, Công ty Lê Thành đã giới thiệu ra thị trường Tp.HCM khoảng 6.000 căn nhà giá rẻ. Đây là doanh nghiệp địa ốc đầu tiên xây nhà cho thuê trong vòng 49 năm có giá dao động từ 250-350 triệu đồng/căn. Đồng thời, đây cũng là doanh nghiệp tư nhân duy nhất làm NOXH cho thuê mà không được hưởng bất kỳ sự hỗ trợ nào từ Nhà nước. “Những khó khăn về vốn, tiền sử dụng đất… khiến các chủ đầu tư không mặn mà xây dựng các dự án NOXH, thậm chí muốn trả lại dự án ở phân khúc này”, ông Châu cho hay.
Hàn Quốc có NOXH cho thuê suốt đời với diện tích từ 30m2 trở xuống. Đối tượng này có thể trả lại căn nhà diện tích nhỏ và thuê nhà có diện tích lớn hơn trong thời hạn 50 năm nếu thoát nghèo. Nếu họ tiếp tục thoát nghèo nữa, họ có thể chọn thuê loại nhà lớn hơn nữa trong thời hạn 30 năm. Lãnh đạo HoREA cho rằng: “Chúng ta hoàn toàn có thể nghiên cứu và học hỏi kinh nghiệm này. Song, để hỗ trợ cho chủ trương làm NOXH phát triển thì Nhà nước có vai trò vô cùng quan trọng”.
Người nghèo đang dần mất khả năng mua nhàPhó Giám đốc Công ty bất động sản Đất Lành, ông Nguyễn Văn Đực nhận định, quỹ NOXH phần lớn dành cho công chức viên chức nên những người lao động nghèo khó có thể mua nhà. Mặt khác, gói tín dụng hỗ trợ 30 nghìn tỷ đồng cũng dành cho người có thu nhập trung bình. Có thể nói, người nghèo đang bị bỏ rơi. "Tôi đã từng đấu tranh đề nghị làm nhà cho thuê, nhà diện tích nhỏ để người nghèo có cơ hội tiếp cận nhà ở", ông Đực nói.
Quyền có chỗ ở hợp pháp của người dân cần được bảo vệ
Tham gia buổi làm việc, dưới góc độ pháp lý, luật sư Trương Thị Hòa khẳng định, các cơ quan ban ngành cần tạo một hành lang pháp lý ổn định phát triển, cần có sự phát triển đồng bộ, đặc biệt là về luật nhà ở, luật đất đai, luật xây dựng… Trong đó, quan trọng nhất là Luật đất đai bởi có nhiều người không có chỗ ở hiện nay vì gặp rắc rối về vấn đề đất đai hoặc có chỗ ở nhưng chỗ ở này không hợp pháp được. Theo đó, Luật đất đai là nền móng để bảo vệ quyền lợi có chỗ ở hợp pháp của công dân nên Ban kinh tế trung ương cần phải đặc biệt quan tâm tới Luật này.
Về việc làm thế nào để thị trường bất động sản cả nước hoạt động bền vững, Phó Chủ tịch HoREA, bà Trần Thị Loan thông tin, có thời kỳ mà các sàn giao dịch trên địa bàn "vắng như chùa bà Đanh", đến nỗi có vị giám đốc sàn nói rằng “tiền đã biến mất khỏi thị trường nhà đất thành phố”. Hoặc như năm 2009, người dân ồ ạt đổ tiền vào Bình Dương nơi mà Mỹ Phước 3, Mỹ Phước 4 bán đắt như tôm tươi với giá 2-2,2 triệu đồng/m2. Thậm chí, có người mua cả nghìn m2 ở Mỹ Phước 4 rồi cắt nền bán lại cho dân TP. Thế nhưng, hiện vẫn chưa có ai xây nhà ở đó, hạ tầng cũng chưa có.
Gần đây, thông tin xây cầu, đường cao tốc Bến Lức - Long Thành và sân bay quốc tế Long Thành đã khiến đất Nhơn Trạch sốt xình xịch. Người dân Hà Nội, Tp.HCM và các tỉnh khác đua nhau rót vốn đầu tư vào Nhơn Trạch. Song, việc Nhơn Trạch có hình thành nên khu đô thị có dân cư sinh sống hay không, hình thành nên đô thị vệ tinh đúng nghĩa hay không còn là vấn đề cần chờ vào “bàn tay” điều tiết của Chính phủ. Nếu không, đó cũng chỉ là vấn đề mua đi bán lại mà thôi.
Theo bà Loan, để thị trường địa ốc thành phố hoặc thị trường các tỉnh nói chung phát triển bền vững cần một người nhạc trưởng tài ba. Cùng với đó, việc giám sát, quản lý thị trường nhà đất không phải chỉ ở 2 thành phố lớn mà tại các tỉnh thành khác cũng là điều vô cùng cần thiết.
Các ý kiến của HoREA và cộng đồng doanh nghiệp địa ốc tại Tp.HCM sẽ được tham mưu cho Chính phủ, ông Lê Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Công nghiệp cho hay.