Yêu cầu khai thác, quản lý hiệu quả không gian ngầm được thành phố đặt ra do sự hình thành hệ thống metro và những công trình dưới lòng đất.
Tại sao phải quy hoạch phát triển không gian ngầm?
Sở Quy hoạch - Kiến trúc Tp.HCM ngày 14/4 cho hay, quy hoạch phát triển không gian dưới lòng đất của thành phố sẽ hoàn chỉnh vào năm 2019, ưu tiên tập trung phát triển Khu đô thị mới Thủ Thiêm (quận 2) và khu trung tâm (vùng lõi 930 ha).
Theo một lãnh đạo Sở Quy hoạch - Kiến trúc, việc làm trên giúp mở thêm không gian cho các loại hình thương mại, dịch vụ, phương tiện giao thông dưới lòng đất. Điều này sẽ đáp ứng tốc độ phát triển đô thị mạnh mẽ như hiện tại và làm giảm áp lực tắc đường.
Đối với hai khu này, đơn vị lập quy hoạch sẽ phân tích thủy văn, địa chất, hiện trạng thi công các công trình đô thị ngầm và trên mặt đất. Qua đó xác định ranh giới và chức năng sử dụng không gian để thi công những công trình dưới lòng đất.
Hoạt động nghiên cứu này còn dự báo nhu cầu sử dụng và phát triển không gian đô thị dưới lòng đất, xác định các khu chức năng ngầm, quy mô và vị trí ga tàu điện ngẫm, bãi đỗ xe, hầm đường ô tô…
Bên cạnh đó, còn có khu vực được nghiên cứu sâu, xây dựng quy hoạch dưới lòng đất chi tiết là điểm xung quanh hệ thống nhà ga metro, diện tích dự kiến 150 ha thuộc lõi của khu trung tâm Tp.HCM.
Không gian dưới lòng đất trước chợ Bến Thành sau khi hoàn thành tuyến metro số 1 |
Chằng chịt công trình dưới lòng đất Tp.HCM
Cách đây 1 năm, ông Nguyễn Thành Phong, chủ tịch UBND Tp.HCM đã yêu cầu Sở Quy hoạch - Kiến trúc đề xuất kế hoạch xây dựng không gian dưới lòng đất toàn thành phố tới năm 2030, tầm nhìn tới năm 2050 để trình Thủ tướng Chính phủ. Song, mới đây, tại hội thảo phát triển về không gian dưới lòng đất, nhiều chuyên gia lo ngại về tính khả thi của dự án này.
Vấn đề trên đặc biệt phức tạp và khó khăn nếu triển khai ở khu trung tâm, bởi vì hiện tại những công trình ngầm như viễn thông, điện, nước, thoát nước… đang chằng chịt dưới lòng đất. Trong khi đó, dữ liệu quản lý những công trình này hiện đang rất thiếu và chưa được tập trung quản lý.
Đặc biệt, hệ thống hạ tầng kỹ thuật dưới lòng đất cũng đang có nhiều đơn vị khác nhau quản lý. Sở Thông tin - truyền thông quản lý hệ cáp viễn thông; Sở Công thương quản lý hệ thống lưới điện; Sở Giao thông Vận tải quản lý những công trình hạ tầng kỹ thuật ngầm, kể cả hầm đường bộ và đường sắt đô thị, mạng lưới cấp nước, hệ thống thoát nước thải, nước mưa…
Nguyên Phó giám đốc Sở Xây dựng Tp.HCM Nguyễn Văn Hiệp đưa ra dẫn chứng, trước đây Tp.HCM chấp thuận thi công đường hầm dưới lòng đất kết nối hai tòa nhà Vincom A và Vincom B tại đường Đồng Khởi (quận 1). Tuy nhiên, sau đó việc này không triển khai được do vướng đường ống nước dưới lòng đất.
Theo ông Hà Ngọc Trường, chuyên gia phát triển đô thị, khi nghiên cứu "nghiên nhân hố tử thần ở Tp.HCM", nhóm nghiên cứu của ông từng gặp phải rất nhiều khó khăn do những công trình hạ tầng kỹ thuật trong một khu vực có tới 15 đơn vị quản lý.
Sở Quy hoạch - kiến trúc cho biết, việc lập quy hoạch không gian đô thị dưới lòng đất là yêu cầu cấp thiết để định hướng quản lý, sử dụng đất. Đặc biệt, sự hình thành, phát triển của hệ thống metro, hệ thống công trình dưới lòng đất đã đặt ra yêu cầu cấp bách về việc kết nối, quản lý và khai thác hiệu quả không gian dưới lòng đất.