Lối thoát hiểm trong các ngôi nhà hiện đại là một vấn đề rất đáng quan tâm. Theo các kiến trúc sư, nếu biết cách thiết kế, cửa sổ, ban công, lối leo lên bồn nước, giếng trời đều có thể trở thành lối thoát hiểm trong những trường hợp khẩn cấp.
Báo chí đưa tin, rạng sáng ngày 17/9 tại Tp.HCM có 7 người chết cháy trong ngôi nhà trên đường Nguyễn Trãi. Điều đáng nói là lẽ ra số phận của 7 con người này đã có thể khác đi nếu ngôi nhà có lối thoát hiểm. Ở góc độ thiết kế kiến trúc, các kiến trúc sư cho rằng, rất nhiều gia đình hiện nay, nhất là các gia đình ở thành thị không chú trọng hoặc ít có điều kiện chú ý đến bố trí lối thoát hiểm.
Các ngôi nhà ở thành phố thường có diện tích nhỏ, do đó, đa số chủ nhà ưu tiên cho diện tích sử dụng hơn là dành phần diện tích thích đáng cho lối thoát hiểm. Ông Dương Trọng, một người đang sống trong căn nhà phố ở quận Phú Nhuận, Tp.HCM nói rằng gia đình ông đang sống trong một "cái hộp", dù rất muốn nhưng vì diện tích nhà quá nhỏ nên không thể bố trí lỗi thoát hiểm được.
Thêm vào đó, nỗi lo trộm cắp hoành hành khiến nhà ông phải khóa vài lần khóa, xây bít ban công bằng khung sắt, không dám trổ lên mái nhà. "Do đó, khi có hỏa hoạn xảy ra, rất dễ chết ngạt, không có đường thoát", ông Trọng nói. Trong những tình huống hỏa hoạn, chạy ra ban công thường là nơi nhiều khói, nguy cơ thiệt mạng thường rất cao. Ông Trọng chia sẻ thêm: "Sống trong không gian thông thoáng và điều ai cũng muốn, nhưng do an ninh kém và đất nhỏ nên ai cũng dè dặt trong thiết kế".
Trong trường hợp này, khung sắt bảo vệ cho mái sân trước sẽ là
lối thoát hiểm. Ảnh: T.L.V.
Những chia sẻ của ông Trọng được nhiều kiến trúc sư lưu ý. Kiến trúc sư Nguyễn Văn Châu cho rằng, thiết kế nhà ở đô thị thường không có lối thoát hiểm, chưa kể đến việc lối đi thường không được bố trí gọn gàng. Nhược điểm này khiên cho các thành viên trong gia đình khó thoát thân khi xảy ra cháy nổ. Vì vậy, cần bố trí phòng ốc hợp lý, làm rộng lối đi thì sẽ an toàn hơn.
Cùng chung quan điểm, kiến trúc sư Phạm Thanh Truyền bổ sung, trừ trường hợp đất quá nhỏ thì bản vẽ cấp phép cho xây với mật độ tối đa 100%, còn lại những trường hợp khác đều phải chừa thông thoáng để lấy ánh sáng trời trong sinh hoạt vừa dùng thoát hiểm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều chủ nhà xây vượt mật độ quy định để tăng diện tích sử dụng, mất luôn cả lối thoát hiểm khi cần thiết.
Các kiến trúc sư cho rằng, với việc đất đô thị chật hẹp như hiện nay, có thể áp dụng một số giải pháp thoát hiểm mà vẫn đảm bảo an ninh an toàn khi xây nhà. Kiến trúc sư Truyền cho rằng, cần tuân thủ đúng các quy định về phòng cháy chữa cháy ngay từ khâu thiết kế ban đầu. Theo đó, mỗi phòng cần có ít nhất 2 lối thoát, tùy theo công trình là nhà phố hay chung cư, lối thoát xa nhất không quá 25m. Các gia đình cũng cần tự trang bị thiết bị thoát hiểm như dao cắt kính hoặc búa nếu lối thoát hiểm được làm bằng cửa kính; cửa mở đúng tiêu chuẩn, chốt mở an toàn cho khung lưới thép bảo vệ...
Theo kiến trúc sư Nguyễn Văn Châu, các lớp cửa và khóa ở cửa chính thường bị biến dạng do nhiệt nếu hóa hoạn xảy ra, do đó, bắt buộc nhà phải có một lối thoát khác. Hiện nay đa số các ngôi nhà đều sử dụng cửa chính 2 lớp gồm cửa sắt xếp và cửa sắt pano kính. Việc sử dụng loại cửa này sẽ thành con dao 2 lưỡi. Với những nhà không có ban công, sân thượng thì nên gắn bản lề (có khóa) vào khung bảo vệ cửa sổ để mở khi cần thiết.
Ngoài tác dụng làm nhà mát mẻ, thông giá, giếng trời cũng có thể là lối
thát hiểm khi khẩn cấp.Ảnh: T.L.V.
Đa số các kiến trúc sư đều lựa chọn phương án trang bị ô lưới bảo vệ an toàn cho nhà phố. Kiến trúc sư Thanh Truyền cho hay, với việc trang bị ô lưới bảo vệ có thể đáp ứng cả 2 yêu cầu bảo vệ và thoát hiểm. Vì vấn đề an ninh và thẩm mỹ, nhiều nhà phố hiện nay thường xay mặt tiền kín mít. Do đó, khi xảy ra trường hợp khẩn cấp, thoát ra ban công mặt tiền là lựa chọn tối ưu nhất.
Dựa trên kinh nghiệm thiết kế nhà phố của mình, kiến trúc sư Truyền phân tích: Thông thường nhà nào cũng có tầng mái để bồn nước nên đều thiết kế thang cố định lên thăm mái. Khi xảy ra sự cố, đây sẽ là lối thoát hiểm hữu hiệu sang nhà hàng xóm.
Thêm một lưu ý rất quan trọng, các gia đình cần kiểm tra thường xuyên các thiết bị chữa cháy và lối thoát hiểm để chủ động đối phó khi sự cố xảy ra. Trang bị camera báo cháy là một giải pháp được các kiến trúc sư đánh giá cao tuy nhiên, lại thường khiến cho các chủ nhà rơi vào thế bị động. Nguyên nhân là do tâm lý chủ quan khi trong nhà đã có vật dụng báo cháy nên lơi là cảnh giác, dẫn đến không ứng biến kịp khi xảy ra hỏa hoạn. Do đó, các quy định khi thiết kế nhà phải có phương án thoát hiểm là một điều rất nên làm.