Ngôi nhà vườn nằm cách trung tâm Hà Nội chừng 40km được anh Lê Thành Nam (40 tuổi, Chương Mỹ) mua cách đây 3 tháng. Hiện các thành viên trong gia đình đều đã quen hệ sinh thái nơi đây với rắn, ếch, nhái, ruồi, muỗi, chuột... vây quanh căn nhà suốt ngày đêm. Để đề phòng côn trùng tấn công, anh Nam đã đầu tư hơn 20 triệu cho hệ thống lưới cửa. Ấy vậy mà vẫn phải đóng cửa kín mít mỗi khi trời tối vì chuột đã không ít lần chuột đột nhập vào nhà, tạo điều kiện cho nhiều loài khác vào theo.
Đang loay hoay kéo ống nước để tưới khu vườn rộng hơn 500m2, bỗng thấy chú chó tên Mướp chạy loạn, nhỏ dãi, cắn xé các chậu hoa, những luống rau xà lách căng mọng. Anh Nam không quá hoảng hốt hay lo lắng, mà chỉ cười xòa: "Đấy, ở nhà vườn cũng có nhiều rủi ro phải tập chấp nhận. Chó bị rắn cắn đấy, biểu hiện như vậy là còn sống, còn những con khác bị cắn lập tức chết luôn. Tôi ở đây bắt rắn suốt nhưng tối ngủ cũng bị ám ảnh".
Nhưng bù lại, gia đình anh có được không gian nghỉ ngơi trong lành, yên tĩnh, anh có thể dạy con mình mọi thứ về thiên nhiên như câu cá ở ao lên rồi nướng trui ngay tại chỗ, hay cách chiết một cành hoa... Không chỉ vậy, gia đình anh cũng trở nên gần gũi với nhau hơn kể từ khi chuyển về đây. Mọi người thường trò chuyện, trao đổi về các sự việc xung quanh một cách hào hứng mà quên đi sự tốn tại của chiếc tivi hay điện thoại.
Người làm nhà vườn cần phải chuẩn bị nhiều công đoạn với kinh phí ít nhất phải vài chục triệu
để hạn chế sự tấn công của côn trùng. Ảnh: Trọng Nghĩa.
Kiến trúc sư Trần Thanh Phong (Hà Nội) cho hay, nhà vườn là kiểu nhà thiết kế hiện đại được xây dựng trong vùng làng quê, nông thôn. Anh nói: "Khi nhắc đến nhà vườn, người ta hiểu là một người sống ở thành phố về vùng ven để làm nhà, có vườn tược, không gian, thông thường sẽ xây theo bề ngang chứ không xây nhiều tầng. Mô hình này thịnh hành khoảng 10 năm về trước, giờ nhiều người đang rao bán lại còn khó".
Nguyên nhân là vì thú vui nhà vườn của nhiều người đã bị cản trở hoặc nhạt bớt đi vì đất đai khô cằn, côn trùng, rắn rết làm phiền, khoảng cách quá xa...
Bà Chu Thị Thanh Tâm (56 tuổi, Ba Vì, Hà Nội) vừa nhâm nhi cốc cà phê mới pha vừa hướng ánh mắt về phía mặt trời lặn giữa đỉnh núi Tản Viên. Bà quyết định rời thành phố chuyển về đây chăm sóc khu vườn rộng 4.000m2 với đủ loại cây như mít, ngô, hoa hồng...
Bà kể: "Hồi mới tới đây năm 2014, xung quanh vắng hoe, lâu lâu có mấy con bò lững thững ngang qua. Vì còn công việc, có khi 1-2 tháng mình không về nhà này nên sinh ẩm mốc, mỗi lần về dọn mệt nghỉ".
Lượng rau thu hoạch được từ khu vườn nhiều đến mức bà Tâm phải thuê taxi chạy hơn 60km để chở về thành phố cho người quen và bán bớt. Con đường vào khu nhà vườn hồi đó đầy bùn lầy, bà phải tự bỏ tiền túi và vận động thêm hàng xóm để làm đường bê tông. Có mảnh vườn vùng ven, bà thấy thích không gian ở đây hơn nội thành Hà Nội nên quyết định bán căn nhà phố, vay thêm tiền để mở rộng vườn.
Vài năm trở lại đây cũng có nhiều người đến làm nhà vườn xung quanh nhưng họ chỉ về vào mỗi thứ 7 và chủ nhật hàng tuần. Hàng xóm chỉ cách nhau hàng rào nhưng có việc gì cũng phải gọi điện thoại, vì khoảng cách từ hàng rào đến cửa nhà cũng phải vài trăm mét.
Từ việc chỉ muốn có rau sạch để ăn, bà Tâm đã bán luôn căn nhà phố để lấy kinh phí
đầu tư cho nhà vườn. Ảnh: Trọng Nghĩa.
Nằm cách Hà Nội 50km, nhà vườn của anh Lê Ngọc Dũng (50 tuổi, Lương Sơn, Hòa Bình) là nơi anh lui về mỗi dịp cuối tuần. Để ngôi nhà được chăm sóc bảo vệ cẩn thận khi không ở, anh phải thuê 2 người với tiền công hàng tháng là 5 triệu.
Vì muốn có không gian yên tĩnh cho một giấc ngủ ngon nên năm 2009, anh quyết định mua mảnh đất này. Từ năm 2015 trở về trước, khu vực này liên tục thiếu nước, đất cằn cỗi khiến rau quả còi cọc, khó phát triển. Do đó, anh Dũng lại phải bỏ ra thêm 100 triệu để cải tạo đất, xây thêm bể chứa nước lớn để trữ nước mưa và khoan thêm giếng... Khu vườn 1ha được đầu tư với tổng số tiền lên tới gần 10 tỷ nhưng hiện được định giá chưa tới 9 tỷ đồng.
Anh Dũng tâm sự: "Nông dân xung quanh xịt thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trọng nên đôi khi không khí ở đây cũng không được trong lành. Tuy nhiên, phần lớn thời gian ở đây đều khiến tâm trạng tôi tốt lên, stress giảm đi nhiều".
Chị Vũ Thị Hoa (38 tuổi, Đông Anh, Hà Nội), chủ nhân ngôi nhà vườn cách trung tâm thủ đô chưa đầy 30km chia sẻ: "Ai có cha mẹ già, con nhỏ mới thấm thía việc gần trường học, bệnh viện quan trọng như thế nào. Tuy nhiên, vì không có điều kiện nên tôi mới mua nhà ở ngoại thành. Cầm 3 tỷ mua được nhà rộng rãi là điều xa vời ở thành phố".
Chị phải đưa đón con đi học 30km mỗi ngày, có đoạn đường chạy qua một vạt rừng nhỏ nhiều khi làm chị thấy ớn lạnh. Có nhiều cây cối quanh nhà nhưng chị Thoa vẫn phải bật điều hòa vì nắng nóng thường xuyên, người già và trẻ nhỏ đều không chịu được. Có nhà ở nhưng tâm trạng chị đầy bất an vì phải lo trả nợ với đồng lương văn phòng ít ỏi, rồi chị đúc kết rằng "muốn sống giản dị cũng phải có tiền".
Kiến trúc sư Nguyễn Đình Hưng (Hà Nội) qua cuộc khảo sát với hơn 100 nhà vườn ở khu vực miền Bắc năm 2018 đã đúc kết, nhà vườn trở thành gánh nặng đúng nghĩa với 98% nhà đầu tư cá nhân. Bởi, kinh phí làm nhà vườn thường khá lớn, nhà đầu tư phải bỏ ra nhiều tỷ đồng nhưng lại khó bán lại dù giá rẻ.
Vị kiến trúc sư nói thêm: "Khác với nhà trong phố, ở vùng ven, địa chất sẽ có nhiều vấn đề hơn bởi những tàn dư của lịch sử và địa lý nên phải tính kỹ đường nước, hướng gió, phong thủy... Sốt sắng làm sẽ dễ dẫn tới việc hối hận. Nếu không có nhu cầu ở 2-3 tháng mỗi năm thì nên bỏ ý định làm nhà vườn".
"Thực tế, có rất nhiều nhà vườn đã đầu tư lớn rồi để hoang. Để duy trì, hàng tháng có khi họ phải mất tối thiểu 10 triệu đồng. Trung bình, cứ 10 người mua nhà vườn lại có đến 5-6 gia chủ phải nhờ tôi bán lại chỉ sau một năm, chỉ tính riêng Hà Nội", chuyên gia bất động sản Dương Thanh Lâm (Hà Nội) cho hay.
Nhiều nhà đầu tư nhà vườn hướng đến mô hình làm homestay nhờ ưu điểm
vừa tạo ra thu nhập, vừa không bỏ phí không gian. Ảnh: Trọng Nghĩa.
Việc làm nhà vườn tuy không được thuận lợi nhưng chị Hoa vẫn rất quyết tâm, chị rủ thêm người đầu tư, cải tạo không gian thành địa điểm vui chơi, nghỉ dưỡng. Chị đã có được thu nhập từ mô hình này sau một năm đi vào hoạt động với hàng chục khách hàng đến đây để tổ chức sự kiện và dã ngoại mỗi tháng.
Chị đã chuyển trường cho đứa con trai lớp 5 về gần nhà, bé cũng đã bớt những buổi học thêm. Chị Hoa nói: "Có thể về vùng ven, nông thôn, trẻ sẽ gặp sóng gió ở môi trường lạ, nhưng đây là yếu tố quan trọng để khiến chúng mạnh mẽ, cứng cáp".
Bà Tâm cũng lựa chọn phương án giống chị Hoa là vay thêm tiền để đầu tư vào nhà vườn. Bà xây thêm hầm rượu, ủ rượu trong các thùng gỗ và xây cả quầy bar để phục vụ các vị khách tới đây tham quan. Nhiều người đến nhà vườn của bà để học hỏi kinh nghiệm rồi ở lại vui chơi, cắm trại, trả phí. Từ một khu vườn tưởng chỉ để trồng rau giờ đã trở thành điểm hẹn cho người thành phố, chủ nhân của nó có thêm người han huyên tâm sự.
Với anh Dũng, cuộc sống trở nên thi vị và ý nghĩa hơn rất nhiều khi mỗi buổi sáng được đem rổ ra vườn hái ít rau, ít trái cây mang vào nhà và thưởng thức bữa sáng tự làm giữa không gian thoang thoảng hương hoa cau hoa ngọc lan, chim hót ríu rít... Anh Dũng cười nói: "Nếu không có cái nhà vườn, chắc cả đời tôi không có cái gì gọi là tận hưởng. Mỗi tuần có ít nhất 48 giờ hít không khí sạch cũng đáng đồng tiền".