Hiện nay, phân khúc bất động sản (BĐS) cho thuê được đánh giá ổn định bậc nhất về thanh khoản trên thị trường. Từ những căn nhà thổ cư được gia chủ tự thiết kế xây dựng cơi nới thành 4-5 tầng đến các căn chung cư thuộc dự án nhà ở thương mại đều có tỷ lệ lấp đầy nhanh chóng ngay khi có chỗ trống.
Một số chuyên gia địa ốc đánh giá, mặt bằng giá thành sản phẩm chung cư thương mại nói chung ở đô thị (điển hình là Hà Nội) vẫn cao hơn khả năng tài chính của đại bộ phận người dân có nhu cầu nhà ở bức thiết. Vì vậy, nhu cầu thuê nhà ở chưa lúc nào 'hạ nhiệt' bởi các khu ký túc xá tập trung, nhà ở cho sinh viên, người lao động thuê chỉ như 'muối bỏ bể'.
'Tấc đất, tấc vàng'
Xưa nay, thành ngữ trên đã trở thành 'định lý' liên quan tới giá trị đất đai (cả trong nông nghiệp lẫn ngành BĐS). Ở các đô thị 'đất chật người đông' như Thủ đô Hà Nội, từ lúc chưa mở rộng quy hoạch hành chính tới thời điểm địa giới đã lan tỏa khắp bốn hướng thì hoạt động tìm - cho thuê nhà ở luôn náo nhiệt với sức cầu vượt xa cung.
Nhu cầu của mọi đối tượng khách hàng đều có sản phẩm nhà cho thuê tương ứng. Theo đó, với người lao động ngụ cư, kiếm sống bằng các công việc thời vụ (điển hình là nhóm thợ ngoại tỉnh), thu thập phế liệu, buôn rau quả, bán hàng rong,… các xóm trọ dạng lán trại ở khu vực ven bãi nổi sông Hồng, Long Biên, Hồng Hà hay Ba La, Cổ Nhuế luôn sẵn sàng phục vụ.
Trong khi đó, đối với sinh viên có điều kiện tài chính hoặc các cặp vợ chồng trẻ, cá nhân chưa đủ khả năng mua nhà đất Hà Nội, lựa chọn số một chính là những căn chung cư thương mại được gia chủ rao cho thuê với đủ mức giá từ 2 đến dưới 10 triệu đồng/tháng…
Hiện nay, thị trường chung cư phát triển cả 'lượng' lẫn 'chất'. Nhằm đáp ứng nhu cầu về tiện ích sinh hoạt (khép kín, điều hòa, nơi để xe) của khách thuê, hầu hết các chủ khu trọ đều chủ động nâng cấp từng căn phòng để cạnh tranh với hàng sa số chung cư thương mại được môi giới chào hàng mỗi ngày.
Qua tìm hiểu được biết, tiêu chuẩn của 'thượng đế' thuê nhà đã được nâng lên theo hướng đầy đủ tiện ích và rẻ nhất có thể. Thực tế cho thấy, nhu cầu này đã trực tiếp thúc đẩy hàng loạt khu nhà cho thuê theo dạng chung cư mini mọc lên ở các địa bàn gần trường cao đẳng, đại học, cơ sở đào tạo hoặc khu công nghiệp tập trung.
Giá thuê mỗi căn phòng trọ dạng 'thường thường bậc trung' khoảng từ 2-2,5 triệu đồng/tháng tùy theo diện tích 14-18m2. Mặt khác, người thuê bị 'ép' phải đóng từ 3 tới 6 tháng tiền thuê. Rất nhiều trường hợp phải đặt cọc 1-3 triệu đồng cho gia chủ với lý do đề phòng người thuê 'bất ngờ' dọn đi.
Nếu áp luật nghiêm, e rằng chỉ vài phần trăm môi giới có chứng chỉ hợp pháp
'Cần câu cơm' chính của môi giới
Là sinh viên hệ Cao đẳng sư phạm đang trọ tại khu vực Bùi Xương Trạch, Thảo cho biết, chủ nhà trọ yêu cầu 'chồng' trước 3 tháng tiền nhà kèm 4 triệu đồng.
Một sinh viên năm ba quê Thanh Hóa than thở: “Họ lấy lý do nhà được xây dựng đẹp (trước kinh doanh nhà nghỉ dạng cao cấp), với nội thất đồ gỗ và bày cả... đồ cổ. Nên dù bức xúc nhưng tôi vẫn chấp nhận đóng tiền đề phòng làm hư hại nội thất trong nhà. Nhưng như thế vẫn còn hơn trọ ở các khu đông người, tình trạng mất an ninh như cơm bữa”.
Những người làm nghề môi giới, thậm chí cả sale chuyên nghiệp thuộc sàn giao dịch 'xịn', tới 'cò' tự do làm việc trong các văn phòng nhà đất núp pháp nhân của một công ty kinh doanh địa ốc bất kỳ, cá nhân sống được bằng mảng mua bán BĐS với tỷ lệ rất hạn chế.
Qua nhiều môi giới từng kinh qua đủ môi trường làm việc ở Hà Nội, nhìn chung đều xoay quanh BĐS cho thuê vẫn là 'cần câu cơm' chính của họ.
Nhân viên của một văn phòng nhà đất ở quận Cầu Giấy, Huy Nam cho hay, giai đoạn vừa qua (từ năm 2013 - nửa đầu năm 2015), không dựa vào tìm nhà và chung cư cho thuê thì môi giới chắc chắn phải bỏ nghề.
Với tấm bằng cử nhân thương mại, hơn 5 năm bươn chải, anh Nam đã thử sức mình ở nghề kinh doanh dịch vụ địa ốc từ 4 năm nay. Tuy nhiên, rơi đúng thời điểm BĐS lao dốc trầm trọng về thanh khoản lẫn độ chuyên nghiệp, không ít môi giới như anh này đã phải 'chạy' cùng lúc hai chân vừa làm BĐS mua bán vừa đeo đẳng các thương vụ thuê nhà (chung cư là chủ yếu).
Trao đổi về vấn đề này, ông Hà Hải đang quản lý một nhóm môi giới gần 10 người (trụ sở trung tâm nhà đất quận Thanh Xuân) thừa nhận, bản thân mình cũng đã trải qua tình trạng tương tự. Trong lúc toàn thị trường nhà ở thương mại gặp khó, đội quân này đã có thể tự nuôi bằng khớp nối nhu cầu của người cần thuê với gia chủ có nhà cho thuê.
Môi giới Lan Hương chia sẻ: “Anh còn lạ gì, một giao dịch thuê nhà chỉ dành phí dịch vụ chừng nửa tháng tiền thuê. Cũng gian nan lắm, rất nhiều trường hợp dù đã ký hợp đồng thuê nhà nhưng chủ nhà 'xù' tiền phí hoặc chỉ trả nhỏ giọt qua từng tháng. Tuy rất khó chịu nhưng vẫn phải nhẫn nại bởi đó là một phần tất yếu không tránh khỏi của nghề làm dâu trăm họ”.
Hành lang pháp lý hiện nay đã được bổ sung nhiều quy định mới, trong đó có đòi hỏi môi giới hoạt động phải có 'thẻ hành nghề'. Đây sẽ là sức ép khốc liệt với lực lượng trung gian dịch vụ BĐS. Tuy nhiên, trên thực tế, trong phạm vi hoạt động cho thuê, môi giới vẫn chưa thực 'quan tâm' tới yêu cầu này.
Môi giới Hải Yến cho rằng: “Nếu áp luật nghiêm, tôi e rằng chỉ vài phần trăm môi giới có chứng chỉ hợp pháp. Người thuê và chủ nhà đâu cần môi giới có thẻ, với họ, chỉ cần khớp nối giao dịch thành công và trả phí dịch vụ thấp nhất có thể…”.