Cùng với sự ấm lên của thị trường bất động sản (BĐS), thời điểm cuối năm được đánh giá là 'thiên thời' cho cuộc chạy đua tăng hạn mức tỷ lệ tín dụng. Theo dự báo, tín dụng BĐS năm nay có sự tăng trưởng mạnh mẽ trở lại.
Bất động sản hút mạnh dòng tiền từ ngân hàng
Ngân hàng SeABank đang triển khai chương trình ưu đãi vay mua xe, mua nhà và tiêu dùng với lãi suất tối thiểu chỉ từ 1%/năm dành cho các khách hàng cá nhân trên toàn quốc. Theo đó, giá trị vay tối đa đến 90% nhu cầu vốn với thời gian vay tối đa là 25 năm và có thể vay hoàn vốn đã vay của người thân… Phía PVcomBank cũng công bố hợp tác với một loạt dự án BĐS trong Nam ngoài Bắc để cung cấp gói sản phẩm cho vay mua nhà, điển hình như với dự án Hanoi Landmark 51 tại Hà Nội hoặc dự án Krista và Vista Verde (Tp.HCM) với mức lãi suất ưu đãi cố định là 5,99%/năm trong năm đầu tiên, vay đến 85% giá trị căn hộ và thời hạn vay lên đến 20 năm…
Các chương trình như trên có thể thấy ở bất cứ ngân hàng nào và BĐS giờ đã trở thành lĩnh vực được các ngân hàng quan tâm trở lại. Theo Tổng Giám đốc một ngân hàng cỡ vừa, có nhiều lý do dẫn tới tình trạng trên. Đầu tiên là do thị trường BĐS đã khởi sắc trở lại, ở các dự án, giao dịch thành công tăng rất cao. Ngân hàng là đơn vị thạo tin và đang cạnh tranh cho vay quyết liệt, dĩ nhiên mảnh đất màu mỡ này họ không thể bỏ qua. Hai là, nhiều ngân hàng đã chôn chân vào nợ xấu, các dự án BĐS chiếm tỷ trọng lớn trong đó, hiện nay thị trường hồi phục là cơ hội để ngân hàng đổ vốn vào với hy vọng dự án triển khai tốt, sẽ bán được hàng và giúp ngân hàng thu hồi nợ.
Thời gian qua, tín dụng bất động sản gia tăng mạnh mẽ.
Ba là, một lý do tế nhị hơn mà lãnh đạo nhiều ngân hàng không muốn chia sẻ song được giới kinh doanh địa ốc truyền tai nhau đó là nhiều dự án BĐS là sân sau của ngân hàng. Ba năm trước, đợt sụt giảm lớn là cơ hội để nhiều ngân hàng có các công ty sân sau thâu tóm thành công dự án với giá thấp. Đến nay họ rót tiền vào dự án để triển khai và đó là dự án thực, lại làm cho mình nên dư nợ tín dụng BĐS tăng là điều tất yếu.
Tín dụng BĐS sẽ được kiểm soát
Thị trường địa ốc lại trở nên nhộn nhịp hơn cả vào dịp cuối năm khi hàng loạt hợp đồng ký kết thực hiện bảo lãnh và cho vay BĐS giữa các doanh nghiệp và ngân hàng có chiều hướng gia tăng đột biến. Nhiều ngân hàng đã điều chỉnh tăng lên 1 năm thay vì chỉ cho vay lãi suất ưu đãi áp dụng trong vòng 6 tháng như trước, mức lãi dao động từ 6,8 - 8%/năm, có ngân hàng còn áp dụng mức lãi suất hấp dẫn hiếm có tiền lệ chỉ với 0% hay 5%/năm; trong khi hạn mức cho vay cũng tăng từ 10-20 năm. Giám đốc bán lẻ của một ngân hàng cổ phần cho biết: “So với trước đây, hiện nay thời gian ký hồ sơ giải ngân cho các khoản vay khách hàng nhiều hơn. Đó là điều tất yếu khi nhu cầu vay vốn hiện đã tăng khá rõ nét vì gần đây nhiều ngân hàng đã đưa ra hàng loạt chính sách ưu đãi tín dụng hấp dẫn”.
Số liệu Ngân hàng Nhà nước cho hay, tín dụng cho lĩnh vực BĐS tăng 14,59% so với cuối năm 2014 (cao hơn 2,5% so với mức tăng của cùng kỳ năm 2014) trong 9 tháng năm 2015. Với gia tốc này, dự báo tín dụng đổ vào địa ốc có thể đạt từ 18-20% cho cả năm 2015, con số này cao hơn mức trung bình từ 14-15% cho những năm 2012 - 2014.
Các chương trình khuyến mãi, thông tin cho vay mua nhà dồn dập khiến nhiều chuyên gia trong ngành đặt câu hỏi: “Nguồn tín dụng từ ngân hàng đang đổ quá nhiều vào lĩnh vực BĐS?”. Vụ Tín dụng các ngành kinh tế - Ngân hàng Nhà nước cho biết, dòng chảy tín dụng vào lĩnh vực đầu tư kinh doanh địa ốc liên tục tăng trưởng, song tăng không nhiều nếu xét về tỷ trọng. Chỉ đạt 14,59% nhưng dư nợ cho vay đầu tư kinh doanh địa ốc 9 tháng chỉ chiếm tỷ trọng 8,05% trong tổng dư nợ tín dụng chung toàn hệ thống và so với cùng kỳ năm trước, mức tăng không đáng kể (9 tháng năm 2014 tăng trưởng 11,85% và tỷ trọng 7,86%).
Thời gian tới, xu hướng dư nợ cho vay đầu tư kinh doanh BĐS sẽ tập trung lớn nhất vào phân khúc xây dựng, mua nhà, sửa chữa, xây dựng đô thị (chiếm hơn 60%), chủ yếu phục vụ cho nhu cầu thực về nhà ở của người dân. Cùng với sự ấm lên của thị trường, việc xử lý tài sản đảm bảo bằng BĐS của các tổ chức tín dụng cũng thuận lợi hơn. Mặt khác, nhiều dự án xây dựng dở dang được khởi động lại và tiêu thụ tốt giúp cho doanh nghiệp kinh doanh BĐS có nguồn thu trả nợ ngân hàng. Vậy nên, không đáng lo ngại với mức tăng trên.
Thế nhưng, những người am hiểu thị trường BĐS vẫn có lý do để lo ngại. Nếu như những dự án có vị trí xa khu vực dân cư có hạ tầng tốt vẫn đang bán chậm thì giá tại các dự án BĐS ở nội đô đã vượt đỉnh trước khi thị trường rơi vào cơn suy thoái giai đoạn 2011-2013. Điều đáng nói là, BĐS nội đô Hà Nội đã thiết lập mặt bằng giá mới, yếu tố đầu cơ mua đi bán lại khá rõ. Vì thế, đặt ra yêu cầu về việc quản lý chặt dòng vốn cho vay BĐS để tránh lặp lại sự đổ vỡ của thị trường, nợ xấu của các ngân hàng và tác động lớn tới nền kinh tế.
Bàn về vấn đề trên, theo Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế ông Nguyễn Tiến Đông, trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo 3 định hướng cho vay của các tổ chức tín dụng trong lĩnh vực địa ốc. Một là, tập trung nguồn vốn tín dụng đầu tư vào các dự án có hiệu quả cao, các dự án nhà ở xã hội, dự án nhà ở thương mại đáp ứng nhu cầu thực của người dân; sẽ không thực hiện cấp tín dụng đối với các nhu cầu vay vốn để đầu cơ hoặc triển khai thực hiện các dự án tiềm ẩn mức độ rủi ro cao.
Hai là, ưu tiên xem xét cho vay đối với các dự án dở dang song có khả năng hoàn thiện và có khả năng tiêu thụ tốt, nhằm hoàn thành dự án có nguồn thu, giảm nợ xấu, trả ngân hàng.
Ba là, tích cực triển khai hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội theo định hướng của Chính phủ, nhất là chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính phủ đảm bảo an toàn hiệu quả, từ đó góp phần cải thiện nhà ở cho người dân.
Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa cho rằng, tín dụng vào BĐS đúng là tăng mạnh song cũng là chuyện bình thường, vì thị trường cũng phát triển theo chu kỳ tăng giảm và thời điểm này đang vào giai đoạn hồi phục nên thu hút một lượng tín dụng lớn là điều dễ hiểu. Theo chủ trương của Ngân hàng Nhà nước thì tín dụng lĩnh vực BĐS chủ yếu cho vay các dự án đang hoàn thiện và cho vay khách hàng có nhu cầu thực về nhà ở. Người đi vay cá nhân phải chứng minh thu nhập, tài sản thế chấp, nguồn tiền trả nợ. Chỉ những chủ đầu tư có uy tín mới được xét duyệt vay vốn. Còn những dự án đang trong giai đoạn hoàn thành muốn được ngân hàng cung cấp thêm vốn thì ít nhất phải hoàn thành 50% tiến độ... Do đó, tín dụng địa ốc đang trong vòng kiểm soát.
Giám đốc khối bán lẻ Ngân hàng TMCP Ngoại thương - VCB, ông Huỳnh Song Hào chia sẻ, tuy còn chưa đầy một tháng nữa mới kết thúc năm 2015 nhưng ngân hàng đã hoàn thành sớm kế hoạch dư nợ cho vay BĐS đề ra từ đầu năm nay, với mức đạt 30% tổng dư nợ tín dụng cá nhân đáp ứng kịp thời nhu cầu vay vốn để sửa chữa, mua nhà ở của người dân. Hiện hoạt động đầu tư tín dụng của ngân hàng rất chặt chẽ và thành công. Hoạt động cho vay cũng như nợ xấu đều trong tầm kiểm soát của ngân hàng.
Trong khi đó, theo Tổng giám đốc VietinBank, ông Lê Đức Thọ, các ngân hàng hiện nay đều nhận định rất rõ rủi ro có thể xuất hiện đối với khoản vay BĐS nên sẽ đề cao cẩn trọng hơn bao giờ hết, nhất là trong khâu thẩm định dự án đăng ký vay vốn tín dụng để bảo đảm an toàn khoản vay. Thế nên, các ngân hàng một là sẽ nhờ đến một đơn vị thẩm định độc lập; hoặc tiến hành thẩm định cả năng lực tài chính của chủ đầu tư thay vì chỉ chú trọng đến tài sản thế chấp và giá trị của nó như trước.