Thời gian gần đây, tại Hà Nội, hàng chục xí nghiệp, nhà máy sau vài năm cổ phần hóa đã nhường chỗ cho các dự án chung cư cao tầng mà các ông chủ mới chính là những công ty hàng đầu trong lĩnh vực BĐS.
Theo phản ánh của một số doanh nghiệp trong cuộc, mới đầu nhận dự án tưởng là “béo bở” nhưng khi làm có thể lại thua lỗ do vấp phải vấn đề giá bồi thường cao hoặc bị khống chế số tầng…
Không ít doanh nghiệp tỏ ra không thiết tha, mặn mà gì nhưng trên thực tế họ lại lao vào cuộc cạnh tranh khốc liệt giành "đất vàng".
Sau đây là những vụ thâu tóm đất vàng đình đám nhất tại Hà Nội trong thời gian qua:
Dưới mác hợp tác kinh doanh để thâu tóm "đất vàng" Nguyễn Trãi
Do không thể bán đứt đoạn khu đất vàng ở Nguyễn Trãi cho Hoành Sơn nên SRC phải
lách luật dưới hình thức hợp tác kinh doanh. (Nguồn ảnh: Báo Đấu thầu).
Hồi cuối tháng 4/2016, ông Phạm Hoành Sơn - Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn Hoành Sơn đã gây xôn xao dư luận khi bỏ ra 435 tỷ đồng để hỗ trợ di dời nhà máy cao su Sao Vàng khỏi đất vàng 231 Nguyễn Trãi (Thanh Xuân).
Công ty Cổ phần Cao su Sao Vàng (SRC) cùng Hoành Sơn thành lập Công ty TNHH Sao Vàng - Hoành Sơn để đầu tư phát triển khu hỗn hợp, gồm Trung tâm thương mại - Dịch vụ - Văn phòng - Căn hộ cao cấp để bán và cho thuê tại chính khu đất này.
Được biết, khu đất của SRC tại 231 Nguyễn Trãi có diện tích 6 ha do Nhà nước làm chủ sở hữu. Do vậy, SRC không thể bán đứt đoạn cho Hoành Sơn mà phải lách luật dưới hình thức hợp tác kinh doanh.
Tất nhiên, ngoài chi 435 tỷ đồng cho SRC, Hoành Sơn còn phải chi một lượng tiền rất lớn lên tới hàng nghìn tỷ đồng để có thể triển khai dự án nhà ở, trung tâm thương mại tại đây.
Để cư dân giành đất vàng 93 Láng Hạ
Vinaconex sở hữu nhiều khu đất vàng ở Láng Hạ. (Nguồn ảnh: Vietnamnet).
Sau nhiều năm Công ty BĐS An Thịnh không thể triển khai dự án được TP Hà Nội cho phép tại đây, đất vàng 93 Láng Hạ diện tích 5.000m2 đã có chủ mới hồi tháng 3/2016.
Sự tham gia của nhiều ông lớn như Hà Đô Group, CTCP Vimeco (VMC), Vinaconex 2 và CTCP Đầu tư hạ tầng và đô thị Vinaconex (IUC),... khiến cuộc đua tranh dành đất vàng của An Thịnh trở nên quyết liệt hơn.
Vinaconex hiện đã hoàn tất các thủ tục pháp lý để trở thành cổ đông lớn và là công ty mẹ của BĐS An Thịnh.
Trong ĐHĐCĐ thường niên năm 2016 của VC2 mới đây, Chủ tịch HĐQT VC2, đồng thời cũng là Tổng Giám đốc Vinaconex, ông Nguyễn Trọng Quỳnh cho hay, ông chính là người "đạo diễn" của thương vụ thâu tóm đất vàng 93 Láng Hạ.
Cụ thể, doanh nghiệp này đã để cho 3 công ty con là VMC, VC2 và Vinaconex IUC đứng ra đàm phán lại với An Thịnh. Theo ông Quỳnh, các cư dân tại chung cư cũ 93 Láng Hạ đã họp và yêu cầu An Thịnh phải thực hiện dự án này cùng Vinaconex nếu không sẽ áp dụng theo quy định mới về cải tạo chung cư cũ (Nghị quyết 101 có hiệu lực từ cuối năm 2015) để chọn nhà đầu tư khác.
Kết quả là, dù đối thủ HDG đưa ra mức giá cao hơn nhưng các cổ đông của An Thịnh đã phải thực hiện chuyển nhượng với Vinaconex.
Sắp tới, cùng với việc “san bằng” khu tập thể 97 Láng Hạ, khu này sẽ mọc lên một tòa nhà hỗn hợp gồm chung cư văn phòng 27 tầng nổi (quy mô 7 tầng văn phòng và 20 tầng chung cư), 1 tầng kỹ thuật, dịch vụ, 3 tầng hầm. Chủ đầu tư cho biết sẽ dành 66 căn hộ ở đây để bố trí tái định cư, số căn hộ kinh doanh kiếm lời là 124 căn hộ.
Bắt nợ để có trong tay đất vàng 35 Tràng Tiền?
Số phận khu đất vàng Tràng Tiền hiện vẫn còn là ẩn số, song có đồn đoán rằng nó đã
thuộc về tay Tập đoàn Hoàng Phát VISSAI. (Nguồn ảnh: Thời báo tài chính).
Vào năm 2011, theo đại gia Hà Văn Thắm (khi đó là Chủ tịch Ocean Group), sẽ đầu tư dự án căn hộ hạng sang tại khu đất 35 Tràng Tiền (Hà Nội)… Tuy nhiên, sau khi ông Thắm dính lao lý, Hoàng Phát VISSAI được cho là đã nhảy vào thương vụ thâu tóm Công ty CP Kem Tràng Tiền.
Hồi tháng 5/2015, Công ty TNHH Tập đoàn Hoàng Phát VISSAI (VISSAI Group) bất ngờ cập nhật thêm dự án Trung tâm thương mại – Dịch vụ số 35 Tràng Tiền (Hà Nội) trên website của công ty. Dự án có tổng mức đầu tư lên tới 1.000 tỷ đồng, 6 tầng thương mại, dịch vụ và giải trí (2 tầng hầm). Dự án có tổng diện tích lên tới 2.000m2, nằm tại khu đất vàng 35 Tràng Tiền.
Tuy thông tin này đã nhanh chóng bị gỡ bỏ không lâu sau đó nhưng có ý kiến cho rằng, có thể toàn bộ cổ phần Kem Tràng Tiền do Công ty CP khách sạn và dịch vụ Đại Dương sở hữu (78,4%) được mua bằng nguồn tiền vay nợ của Hoàng Phát VISSAI.
Hay nói cách khác, trong cơn nguy khốn của Tập đoàn Đại Dương và đại gia Hà Văn Thắm, Hoàng Phát VISSAI bị đồn đoán là đã tiến hành bắt nợ toàn bộ số cổ phần Kem Tràng Tiền để thâu tóm khu đất vàng này, đầu tư dự án trung tâm thương mại - dịch vụ tại đây với mức vốn 1.000 tỷ đồng.
Bàn về vấn đề này, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường, GS Đặng Hùng Võ thừa nhận, việc người ta đang cố tình chen vào các khu đất vàng sau khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) để chuyển sang làm đất ở, thu lời là có thật.
GS Võ cho rằng, có nhiều cách để sở hữu đất vàng. Họ có thể sẽ cố gắng mua thật nhiều cổ phần từ công nhân, cán bộ trong nội bộ DNNN hoặc từ những người trước đây đã mua được khi cổ phần hóa DNNN phát hành ra.
Họ phải trở thành người chiếm hơn 50% cổ phần để sở hữu mảnh đất đó. Lúc đó, họ sẽ giành được quyền quyết định số phận mảnh đất đó theo mục đích riêng của mình.
Theo GS Võ: “Chỉ cần có hơn 51% cổ phần là họ có quyền quyết định. Tuy nhiên, vấn đề là họ quyết định bằng cách gì? Có khi người ta cũng phải chạy dự án, chạy quy hoạch chứ nếu đúng quy hoạch thì không cần bàn”.
Cách nữa là, họ giải quyết vấn đề ngay khi cổ phần hóa doanh nghiệp dưới dạng nhà đầu tư chiến lược tương tự những gì đã xảy ra với xưởng phim truyện Hà Nội.
Ông Võ cho biết: “Bản thân khung pháp luật của chúng ta về cổ phần hóa DNNN đang có vấn đề về quyền sử dụng đất, đó chính là cơ sở để người ta tham nhũng công khai, chuyển tài sản của nhà nước vào túi của mình”.
Lỗ hổng pháp lý thứ hai chúng ta đang gặp phải đó là việc định giá DNNN. Chúng ta hiện vẫn định giá những tài sản vô hình như lợi thế cạnh tranh, tài sản mang tính sở hữu trí tuệ, sở hữu thông tin kể cả quyền sử dụng đất thuê… là không phù hợp với chuẩn mực quốc tế về định giá.
Mặt khác, TP Hà Nội chưa có quy hoạch cụ thể với các khu đất vàng. Có nơi lẽ ra nên trở thành công viên hoặc khu giải trí công cộng sẽ tốt hơn cho phát triển đô thị.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường cho rằng: “Chúng ta vẫn chưa làm được điều này. Thành phố vẫn chịu áp lực rất lớn của việc sử dụng sai mục đích các khu đất vàng ở đô thị. Chúng ta cứ nhăm nhăm chịu áp lực của những người có tiền để chuyển các khu đất đó sang thành đất làm nhà ở để bán”.
Đây chính là nguyên nhân tại sao hàng chục xí nghiệp, nhà máy sau vài năm cổ phần hóa đã nhường chỗ cho các dự án chung cư cao tầng.
GS Đặng Hùng Võ khẳng định: “Nếu không phù hợp quy hoạch, những tòa chung cư cao tầng đó sẽ là hạ tầng phá vỡ sức tải không gian tại đó, thậm chí là nút thắt đô thị”.