Trong giới kinh doanh bất động sản (BĐS), thuật ngữ 'đánh hàng ngoài' nhằm ám chỉ việc nhân viên môi giới giao dịch chui các dự án không thuộc công ty chủ quản phân phối.
Thực tế cho thấy, môi giới càng càng lâu năm càng có kinh nghiệm thì tỷ lệ đánh hàng ngoài càng lớn. Chưa tính đến pháp lý của các dự án được 'bán chui', chỉ riêng hành động này, các môi giới địa ốc đã vi phạm cam kết làm nghề. Giới chuyên gia BĐS cho rằng, tuy đã có quy định nhưng chế tài không đủ mạnh sẽ chẳng thể quản được tình trạng nhân viên sàn A bán hàng của sàn B, C, D gây tiềm ẩn rủi ro cho khách mua nhà.
Môi giới tích cực giao dịch 'chui'
Tới một sàn giao dịch địa ốc có tiếng tại Hà Nội, phóng viên ngỏ ý muốn tìm mua dự án tại quận Thanh Xuân đang được sàn này rao bán rầm rộ. Nhân viên môi giới tên M. được bố trí đến tư vấn ngay tức thì. Trong quá trình nhận thông tin hỗ trợ, phóng viên chủ đích chuyển hướng sang một dự án khác tại Nam Từ Liêm thì được M. cho hay: "Mặc dù sàn em không phân phối dự án này nhưng do có mối quan hệ nên em đang nắm trong tay 5 suất ngoại giao giá tốt. Em sẽ dẫn chị đi xem ngay nếu chị có nhu cầu".
Tìm hiểu mới biết, thực tế dự án này đang vướng vào mớ hỗn độn giải phóng mặt bằng vì người dân chưa chịu bàn giao đất. Mặt khác, dự án này cũng mới bị đình chỉ thi công do thiếu giấy phép xây dựng. Điều đó có nghĩa là, mọi hoạt động mua bán dự án trên thị trường là trái luật. Thế nhưng, môi giới tên M. lại khẳng định chắc chắn dự án có pháp lý đầy đủ, mức giá phải chăng. Sẽ mất suất nếu không xuống tiền đặt cọc ngay.
Bàn về tình trạng này với lãnh đạo sàn thì nhận được câu trả lời sàn có gần 2.000 nhân viên và công ty đã có các quy định chặt chẽ về bán hàng, tuy nhiên vẫn xuất hiện đâu đó một số nhân viên bán hàng ngoài. Với trường hợp phóng viên phản ánh, công ty đã kiểm tra lại và có hình thức kỷ luật đuổi việc nhân viên M. do làm ảnh hưởng đến uy tín của công ty và lợi ích của khách hàng. Song, hai tuần trôi qua, M. vẫn chủ động hẹn gặp phóng viên tại sàn như chưa hề có quyết định thôi việc. Thậm chí, môi giới này còn nhiệt tình giới thiệu vừa có mối tại 3 dự án mà anh chị quan tâm ở các căn tầng đẹp trong khung giá 15 triệu đồng/m2.
Một môi giới nhà đất lâu năm tên B. chia sẻ, mỗi sàn chỉ phân phối một vài dự án nhưng nhân viên kinh doanh có đến hàng trăm, hàng nghìn nên mức độ cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Do đó, việc đánh hàng ngoài trong giới này như một cách để tồn tại. Những người môi giới lâu năm, càng có nhiều mối quan hệ thì chuyện bán hàng chui lại diễn ra mạnh mẽ.
Người mua nhà khi khai thác thông tin từ các kênh bán hàng chui nên cẩn trọng trước
khi xuống tiền để tránh 'tiền mất tật mang'. Ảnh: Công Hùng.
'Nắm người có tóc chứ ai nắm kẻ trọc đầu'?
Việc đánh hàng ngoài có hai cách trực tiếp và gián tiếp. Cụ thể, nhân viên làm trực tiếp thường ôm trong tay 8-10 dự án để bán chui cho khách hàng có yêu cầu. Trong khi đó, nhân viên gián tiếp sẽ chuyển khách sang cho đơn vị phân phối chính thức. Hai hình thức này đều được hưởng hoa hồng khi giao dịch thành công. Tuy nhiên, đánh hàng ngoài trực tiếp bao giờ cũng hưởng phần trăm hoa hồng cao hơn.
Chủ tịch Hiệp hội BĐS Tp.HCM, ông Lê Hoàng Châu cho biết, nhân viên sàn A có thể làm chui cho sàn B và trao đổi tung hứng dự án cho nhau là chuyện đương nhiên của dân trong nghề. Lãnh đạo sàn không thể kiểm soát hết việc này bởi số lượng nhân viên quá đông. Hoặc một số sàn vì doanh số dù biết cũng 'lờ' đi.
Trên thực tế, đã có không ít trường hợp người mua nhà mất tiền oan vì trót đặt cọc mua nhà tại các dự án đánh hàng ngoài, pháp lý yếu của các 'cò đất'. Vậy nhưng, khi kiện tụng, khiếu nại thì môi giới đã kịp cao chạy xa bay, trong khi chủ sàn 'phủi tay' bằng cách khẳng định nhân viên này không nằm trong biên chế thì rủi ro khách hàng là người gánh chịu.
Tổng Giám đốc Sàn DTJ, ông Nguyễn Quốc Khánh chia sẻ, phải 'nắm người có tóc' chứ ai 'nắm kẻ trọc đầu'? Vấn đề là phải có chế tài mạnh như cấm hành nghề hoặc rút giấy phép nếu sàn nào làm sai để răn đe các lãnh đạo sàn xử lý nghiêm việc nhân viên bán chui những dự án chưa đủ giấy tờ, pháp lý.
Ông Phạm Sĩ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội xây dựng Việt Nam nhấn mạnh, luật pháp cũng phải trừng trị luôn cả những nhân viên môi giới giao dịch chui. Lý do là, hơn ai hết họ là người thừa biết tình trạng dự án như thế nào mà vẫn cố tình thổi phồng thông tin và đẩy khách hàng vào cảnh 'tiền mất tật mang'.
Cẩn trọng không thừa
Chuyên gia địa ốc Nguyễn Thành Tiến cho rằng, việc nhân viên môi giới đánh hàng ngoài là điều không quá lạ lẫm. Hiện có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này nhưng tựu chung xuất phát từ mục đích lợi nhuận của mỗi cá nhân. Song, cũng cần phải nhìn nhận khách quan không phải nhân viên nào bán hàng chui cũng là xấu hay lừa đảo khách hàng. Tuy vậy, do bán hàng không thuộc công ty phân phối nên bản thân các môi giới đôi khi chưa tường minh về chính dự án đó dẫn đến tình trạng tư vấn không chính xác so với thực tế, sai lệch làm nhiễu nguồn thông tin về dự án khách hàng quan tâm hoặc có thể dẫn đến giao dịch lỡ dở.
Do đó, việc tách bạch hóa hoạt động kinh doanh của từng sàn môi giới địa ốc là điều cần thiết để tránh tình trạng các nhân viên kinh doanh thuộc sàn này nhưng bán hàng sàn kia. Người mua nhà khi khai thác thông tin từ các kênh bán hàng chui nên cẩn trọng trước khi xuống tiền.