Làn sóng thâu tóm bất động sản ngầm đang diễn ra?

Núp bóng sau doanh nghiệp nội

Trong những năm qua đã có không ít cuộc thâu tóm bất động sản (BĐS) âm thầm xảy ra tại một số địa phương. Gần đây nhất chính là thông tin người Trung Quốc đã mượn người Việt đứng tên để mua 21 lô đất, trong đó có nhiều lô rộng tới 20ha nằm ngay khu vực sân bay quân sự Đà Nẵng, làm dấy lên sự lo lắng trong dư luận. Vụ việc được Sở Tài nguyên & Môi trường Đà Nẵng giải thích, 20 lô đất nằm dọc tường sân bay Nước Mặn này đã được cá nhân người Việt chuyển nhượng cho một công ty trong nước từ nhiều năm trước, tuy nhiên nhà đầu tư Trung Quốc đã góp vốn tới 48% giá trị của thương vụ mua bán này. Ngoài ra, cũng có lô của doanh nghiệp (DN) nội nhưng được công ty Mỹ góp tới 90% vốn nhưng pháp nhân đại diện lại là người Trung Quốc...

Bàn về việc liệu DN BĐS trong nước có bị thất bại ngay trên sân nhà và bị thâu tóm bởi DN ngoại hay không, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM Lê Hoàng Châu khẳng định, điều này không thể xảy ra tính đến thời điểm hiện nay. Trên thực tế thị trường BĐS Việt Nam vẫn đang được thống lĩnh bởi các công ty trong nước với hàng loạt dự án có quy mô lớn. Tuy nhiên, đâu đó vẫn có hiện tượng DN ngoại núp bóng nhà đầu tư trong nước để ráo riết thâu tóm BĐS nội và nhằm mục đích rút ngắn thời gian xin cấp phép đầu tư dự án mới. Và điều đáng chú ý là có những dự án nằm trong tầm ngắm của nhà đầu tư ngoại lại nằm ở một số điểm nhạy cảm, liên quan đến vấn đề an ninh quốc phòng như vị trí ven biển, nằm gần sân bay, ở khu vực mặt sông, sát với biên giới như khu vực sân bay Long Thành, Vân Đồn, Vân Phong, vùng lân cận sông Đồng Nai...

Hiện doanh nghiệp nội vẫn đang nắm giữ toàn bộ các dự án bất động sản lớn. Ảnh: Đình Sơn

Chủ tịch Hiệp hội thông tin thêm: “Thậm chí, có tập đoàn nước ngoài từng được giao dự án lớn tại vùng ven biển, lại đánh tiếng muốn thuê thêm mở rộng với số lượng từ hàng trăm đến hàng ngàn héc ta đất”, đồng thời cho rằng việc phát hiện ra 21 lô đất tại Đà Nẵng mới đây do người Việt đứng tên nhưng chủ thực sự lại là người Trung Quốc thực sự chỉ là một phần rất nhỏ trên thị trường. Từ đó, ông nhấn mạnh: “Họ không chính danh mà ẩn danh, núp bóng người Việt để thực hiện các hoạt động thâu tóm này. Đó cũng là một trong những lý do cần thiết có những cuộc rà soát trên toàn quốc”.

Chưa có trường hợp thâu tóm BĐS công khai

Viện trưởng Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng, TS Đinh Thế Hiển phân tích, cả nước hiện có khoảng 70 DN hoạt động trong lĩnh vực BĐS, xây dựng hạ tầng, khu công nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán. Góp mặt trong số đó có nhiều DN BĐS lớn của Việt Nam như: VinGroup, FLC, Novaland, Vinaconex, Quốc Cường Gia Lai, Tập đoàn Kinh Bắc, Hà Đô, Công ty phát triển nhà Thủ Đức, Phát triển đô thị Từ Liêm... Do đó, chỉ cần xem xét cơ cấu vốn, cơ cấu cổ đông của các DN này là có thể đánh giá xem về việc liệu có tình trạng các công ty nội đang bị thâu tóm bởi nhà đầu tư ngoại hay không.

Quy định trên sàn chứng khoán có nêu rõ, bất kỳ cổ đông lớn nào đang sở hữu từ 5% vốn trở lên tại một công ty niêm yết đều phải có nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin xoay quanh các giao dịch mua bán cổ phiếu. TS Đinh Thế Hiển cho biết thêm: “Nếu nói vốn ngoại thâu tóm chính thức DN nội trong lĩnh vực BĐS thì tôi chưa thấy rõ. Nếu để xem xét và ngăn chặn những vụ thâu tóm ngầm thì chỉ cần kiểm tra khoanh vùng các dự án nghỉ dưỡng, BĐS lớn với hàng trăm héc ta ở các khu du lịch ven biển, các vị trí trọng yếu ở nhiều tỉnh thành có liên quan về an ninh quốc phòng. Đặc biệt nếu các dự án lớn lại giao cho những DN có quy mô vốn nhỏ thì phải xem xét nguồn gốc vốn từ đâu để thực hiện. Còn riêng với những DN chỉ làm dự án dân sinh, cho dù có vốn nước ngoài tham gia thì tôi thấy cũng bình thường”.

Khi được hỏi về tình trạng dự án BĐS trong nước bị thâu tóm bởi các DN ngoại, TS.Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch - Đầu tư), Phó chủ tịch Hiệp hội BĐS VN khẳng định, chưa hề thấy hiện tượng này tính đến thời điểm hiện nay. Các giao dịch mua đi bán lại dự án là hiện tường bình thường trên thị trường, tuy nhiên việc tăng đầu tư chiếm tỷ lệ vốn cao nhằm mục đích thâu tóm thì chưa có.

Đồng thời ông Thắng phân tích thêm về vấn đề nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào BĐS đứng thứ 2 trong tất cả các ngành nghề: “Nếu có cảnh báo, cần cảnh báo các địa phương trong tiếp nhận vốn FDI vào lĩnh vực BĐS phải hết sức cẩn trọng, chọn lọc và có những tiêu chí cao hơn như công nghệ cao, đầu tư xanh. Trong quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết 50 Bộ Chính trị có tiêu chí đầu tư phải bảo đảm quốc phòng, an ninh được đặt ra. Nếu gắn những tiêu chí này trong thu hút FDI vào BĐS, chúng ta cần phải đặt câu hỏi lại, liệu có cần thiết kêu gọi đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này nữa hay không? Nếu có thì nên kêu gọi vào lĩnh vực nào, lĩnh vực nào làm được, lĩnh vực nào nên tập trung hay nói đúng hơn là ưu tiên kêu gọi đầu tư trong nước mà thôi".

Tính từ đầu năm đến hết tháng 9/2019, BĐS là lĩnh vực đứng thứ 2 trong việc thu hút vốn FDI với 1,77 tỉ USD, chiếm 10,6% tổng vốn đăng ký, thống kê từ Cục Đầu tư nước ngoài.