Quỹ tín thác đầu tư bất động sản (REITs) để là một giải pháp 'cứu cánh' cho các nhà đầu tư đã từng được đề xuất, bàn bạc trước đây. Thế nhưng, đến nay REITs vẫn chỉ là một khái niệm, ngay cả doanh nghiệp địa ốc cũng chẳng quan tâm.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, REITs là mô hình công ty quản lý quỹ đầu tư để đưa lại nguồn thu nhập thường xuyên ổn định cho nhà đầu tư thông qua các khoản đầu tư tập trung vào các loại bất động sản (BĐS), sản sinh thu nhập định kỳ. Mô hình quỹ này được xem là hướng đi khả thi cho vấn đề vốn của thị trường địa ốc trong điều kiện nguồn tín dụng cho BĐS khó khăn.
Bộ Xây dựng đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 'Đề án phát triển thị trường bất động sản' từ năm 2014. Đề án này rất quan trọng nhằm định hướng phát triển thị trường trong giai đoạn mới.
Cụ thể, Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ sớm bổ sung hành lang pháp lý và tổ chức triển khai việc hình thành các định chế tài chính phi ngân hàng như quỹ đầu tư BĐS, quỹ tiết kiệm nhà ở, quỹ tín thác BĐS (REIT),... Tuy nhiên, kể từ khi đề án này được phê duyệt thì đến nay REITs vẫn chưa được chính thức bàn đến.
Phó giám đốc Công ty địa ốc Đất Lành ông Nguyễn Văn Đực thẳng thắn bày tỏ, nguồn vốn của doanh nghiệp kinh doanh địa ốc hiện nay chỉ có 2 nguồn chính là huy động từ khách hàng và vay các ngân hàng thương mại. Song, với việc hệ thống ngân hàng thương mại hiện nay quá hào phóng mở hầu bao cho doanh nghiệp và khách hàng vay tiền mua nhà hay đầu tư cũng đã đến hồi phải cảnh báo. Lý do là, một khi các chủ đầu tư mất tính thanh khoản sẽ kéo theo các ngân hàng cùng vào ngõ cụt.
Hiện tại, quy mô thị trường BĐS Việt Nam chưa phải là lớn so với các nước khác trong khu vực, vậy nhưng điều đáng chú ý là có tới trên 70% vốn đầu tư kinh doanh BĐS là vốn vay ngân hàng và 65% tài sản đảm bảo vốn vay là dự án BĐS.
Hiện doanh nghiệp địa ốc Việt Nam vẫn có nhiều kênh huy động vốn hấp dẫn
hơn nên vẫn chưa quan tâm tới quỹ tín thác đầu tư BĐS.
Các chủ đầu tư trong nước hiện đang khai thác nguồn vốn từ một số quỹ đầu tư nước ngoài như Jen Capital, Dragon Capital, VinaCapital cùng một số quỹ khác đến từ Nhật Bản, Hong Kong, Singapore. Nhưng doanh nghiệp phải chịu một mức lãi suất không hề thấp từ 5-7%/năm kèm theo hàng loạt yêu cầu khắc khe từ nhà tài trợ tín dụng.
Hôm qua (24/11), tại hội thảo “Bất động sản – Theo dấu dòng tiền” được tổ chức tại Tp.HCM, CEO Quỹ VinaCapital ông Don Lam đánh giá, trước nay nền kinh tế Việt Nam vẫn phụ thuộc rất lớn vào các nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Điều đáng nói là, một nửa vốn FDI được đầu tư vào cổ phiếu BĐS và các dự án BĐS. Dòng vốn đổ trực tiếp vào thị trường BĐS đếu từ các doanh nghiệp nội địa trong vòng 7-8 năm nay. Một vài năm trở lại đây, các quỹ đầu tư nước ngoài mới quay trở lại khi thị trường có nhiều dấu hiệu phục hồi với nhiều tín hiệu khởi sắc tích cực.
Theo ông Don Lam: “Có những nhà đầu tư trong nước phải đi vay đến 80% vốn cho một dự án nhà ở, việc này quá rủi ro và không đảm bảo được lợi nhuận cho doanh nghiệp. Lĩnh vực BĐS tại Việt Nam có thể đang nóng, song nếu đầu tư với nguồn vốn vay phụ thuộc quá lớn vào ngân hàng như vậy thì không phải là hoạt động đầu tư bình thường, thế nên các doanh nghiệp phải biết tìm kiếm từ nhiều kênh tài chính khác nhau”.
Trao đổi về việc hình thành quỹ REITs, chuyên gia này cho rằng hiện tại các chính sách, quy định để hình thành nên REITs tại Việt Nam chỉ mới là định hướng, chưa rõ ràng nên chưa có thị trường, tuy có rất nhiều nhà đầu tư tư nhân và quỹ đầu tư riêng rẻ muốn tham gia.
Trong khi đó, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc công ty Tiến Phước ông Võ Sỹ Nhân lý giải, do đặc thù về cơ chế của Việt Nam nên đến nay vẫn thiếu hẳn một lộ trình tương đối cụ thể cho các định chế tài chính tham gia hình thành nên quỹ này. Mặt khác, doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn nhiều kênh huy động vốn hấp dẫn hơn nên vẫn chưa quan tâm đến quỹ REITs.
Bên cạnh đó, một số ý kiến khác cũng cho rằng Việt Nam nên sớm thành lập REITs để đứng ra gom tiền của nhà đầu tư và phát hành chứng chỉ đầu tư cho các nhà đầu tư. Theo đó, chứng chỉ này giống như cổ phiếu và có thể mua đi bán lại nên thanh khoản cao và hàng năm nhận cổ tức như cổ phiếu. Singapore và Nhật Bản hiện đang triển khai mô hình này và Việt Nam hoàn toàn có thể làm được bởi không phải không có điều kiện.