"Số phận" của 2 dự án Khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa (Bình Thạnh) và dự án 164 Đồng Khởi (quận 1) sở hữu vị trí đắc địa tại Tp.HCM đều khá long đong, lận đận. Các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài không "kham nổi" các dự án này.
Đàm phán bất thành
Hiện tại, dự án 164 Đồng Khởi đang là trụ sở làm việc của Sở Văn hóa - Thể thao Tp.HCM. Vào năm 2007, đây là một trong 20 khu "đất vàng” khu vực trung tâm quận 1 được UBND Tp.HCM mời gọi đầu tư. Lúc bấy giờ, dự án thu hút sự quan tâm của đông đảo giới đầu tư trong và ngoài nước bởi vị trí đắc địa. Sở Kế hoạch - Đầu tư Tp.HCM cho hay, có 70 nhà đầu tư nhắm vào khu đất này trong năm 2009. Đáng chú ý, trong đó có liên danh Công ty Sumitomo Realty & Development Co.,Ltd (Nhật Bản) và Hongkong Land International Holdings Limited (Vương quốc Anh).
Sau khi được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận được lựa chọn liên danh này, năm 2013, TP đã lập một tổ công tác liên ngành để đàm phán với nhà đầu tư về các tiêu chí lập hồ sơ, đầu tư dự án.
Cụ thể, 2 tiêu chí chính mà TP đưa ra như sau: Một là, TP dự kiến tiền thuê đất và chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng khoảng 3.412 tỷ đồng (khoảng 170 triệu USD). Tại thời điểm có quyết định giao đất hoặc ngày bàn giao đất thực tế sẽ xác định tiền thuê đất trả một lần cho 50 năm. Hai là, nhà đầu tư phải thực hiện đúng chỉ tiêu quy hoạch được duyệt. Thế nhưng, nội dung văn bản của UBND Tp.HCM báo cáo Thủ tướng ngày 5/10/2015 nêu rõ, liên danh yêu cầu TP phải cố định chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, đồng thời xác định rõ thời gian hoàn tất công tác này. Theo văn bản: “Nhà đầu tư đặt ra yêu cầu như xem xét lại các chỉ tiêu quy hoạch theo hướng tăng thêm chiều cao công trình để đảm bảo hiệu quả đầu tư cho dự án, xác định rõ tổng chi phí bồi thường, thời hạn cụ thể bàn giao đất. Trong đó, TP phải đáp ứng được hai nội dung nêu trên".
Trong khi đó, báo cáo của tổ liên ngành khẳng định rằng, việc ấn định mức giá cố định trong toàn bộ quá trình thực hiện, hoàn thành dự án là không thể thực hiện được. Lý do là, quá trình thương thảo, bồi thường với các hộ dân sẽ rất phức tạp. Hơn nữa, những chi phí trong phương án bồi thường chỉ là dự kiến, các chi phí ngoài dự kiến sẽ phát sinh thêm trong quá trình thương thảo.
Khu đất vàng 164 Đồng Khởi (quận 1) vẫn ế ẩm.
(Ảnh: Hà Văn) Mặt khác, về thời gian bàn giao, TP chỉ có thể dự kiến chứ không thể xác định cụ thể cố định để hoàn thành việc bồi thường giải phóng mặt bằng. Bởi lẽ, chỉ cần một hộ dân khiếu kiện trong quá trình thực hiện cũng có thể khiến công tác bồi thường kéo dài.
Theo đó, khi không xác định được tổng tiền bồi thường và thời gian bàn giao mặt bằng thì TP cũng không chấp thuận việc điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch theo mong muốn. Vậy nên, liên danh nhà đầu tư quyết định rút lui khỏi dự án.
Tương tự, khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa hơn 25 năm quy hoạch “treo” và "vật vả" tìm chủ đầu tư. Chính quyền TP đã ban hành quyết định công nhận liên danh giữa Tập đoàn Bitexco và Tập đoàn Emaar Properties (Trung Quốc) là chủ đầu tư dự án vào năm 2015. Song, chỉ 1 năm sau, do đàm phán bất thành, nhà đầu tư ngoại cũng rút khỏi dự án. Lý do chính là TP vẫn không xác định được khi nào bàn giao mặt bằng và tổng tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Nhà đầu tư rút lui khỏi dự án
Lý giải về việc nhà đầu tư nước ngoài rút lui khỏi dự án sau một thời gian tìm hiểu, nghiên cứu, theo Giám đốc Sở Kế hoạch - Đầu tư Tp.HCM, ông Sử Ngọc Anh, nhà đầu tư luôn yêu cầu phải có đất sạch và đơn giá đất cụ thể trong quá trình đàm phám. Bên cạnh đó, những thủ tục liên quan đến quá trình đầu tư cũng phải nhanh gọn nhưng theo quy định hiện hành, việc này mất rất nhiều thời gian, vì thế họ xin rút lui.
Tham gia buổi họp báo về tình hình kinh tế - xã hội Tp.HCM 7 tháng đầu năm 2017, ông Võ Văn Hoan, Chánh văn phòng UBND TP cho rằng, việc nhà đầu tư nước ngoài rút lui khỏi 2 dự án nói trên không phải là ngoại lệ. Thực tế cho thấy, nhà đầu tư đã có sẵn tiền và họ muốn được bắt tay ngay vào đầu tư. Điều đó có nghĩa là phải có đất sạch chứ không phải vào rồi mới tiến hành bồi thường và tiền bồi thường cũng phải cụ thể, chính xác. “Khi nào thì giao đất sạch? Chốt bao nhiêu tiền bồi thường giải phóng mặt bằng? Người ta đã hỏi những câu hỏi mà mình không trả lời được. Người ta đi vào đi ra miết, thấy khó khăn quá nên thôi”, Chánh văn phòng UBND Tp.HCM nói.
Cũng do không giải tỏa xong mặt bằng, không ít dự án tọa lạc trên “đất vàng” trung tâm TP bị “treo” nhiều năm nay. Tiêu biểu như dự án tứ giác Nguyễn Cư Trinh của Tập đoàn Bitexco. Chính quyền TP đã có chủ trương giải tỏa khu Mả Lạng và chỉnh trang khu vực này vào năm 2000. Dự án có quy mô 6,8 ha với khoảng 1.500 hộ dân. Vậy nhưng, suốt 1 thập kỷ qua, chính quyền địa phương vẫn chưa hoàn tất các thủ tục pháp lý để tiến hành bồi thường.
Vào đầu năm nay, UBND TP đã có văn bản giao Sở Tài nguyên - Môi trường TP rà soát pháp lý và phối hợp với quận 1 thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng dự án. Theo chỉ đạo của UBND TP, quận 1 phối hợp, chủ trì với Bitexco cùng các đơn vị liên quan khẩn trương triển khai công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, điều tra khảo sát, lập phương án tái định cư hoàn thành trong quý II/2017. Tuy nhiên, dù đã hết thời hạn, quận 1 vẫn chưa hoàn thành công tác này.