Tại Tp.HCM hiện nay, nhu cầu nhà ở của người dân rất lớn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hàng chục ngàn căn hộ tái định cư đã xây dựng xong lại không ai vào ở đang đặt ra vấn đề, liệu TP có nên tiếp tục xây dựng nhà tái định cư nữa hay không?
Nhà tái định cư vắng người ở
Một trong những công trình quy mô lớn nhất từ trước đến nay được xây dựng tại Tp.HCM là Khu tái định cư Vĩnh Lộc B (xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh). Công trình có tổng vốn đầu tư trên 1.000 tỷ đồng, được xây dựng trên khu đất hơn 31 ha, cung ứng gần 2.000 căn hộ và 529 nền đất. Mục đích của dự án là bố trí tái định cư cho người dân bị giải tỏa tại các quận 1, 6, 8, 11, Tân Phú, Bình Tân, Tân Bình, Bình Thạnh, Phú Nhuận và huyện Bình Chánh. Công trình được xây dựng từ năm 2004 và hoàn thành, đưa vào sử dụng từ năm 2010 nhưng đến nay chỉ mới có khoảng 700 căn hộ và khoảng 374 nền đất được bố trí tái định cư, còn lại bỏ hoang.
Một người dân tái định cư về đây sống từ ngày đầu, anh Quang cho hay, trong tổng số 45 block căn hộ, hiện chỉ 20 block có người ở, còn lại bỏ trống 100%. Lý do là, hầu hết những người có nhà bị giải tỏa đều ở các quận xa dự án, họ có công việc tại nơi ở cũ nên khi lên khu tái định cư thì không có việc làm. Phần lớn người dân bán nhà đi ở trọ hoặc tìm mua một căn nhà gần nơi ở cũ để tiện việc đi làm và cho con cái học tập. Công trình bị nứt, lún do bỏ hoang quá lâu lại không được duy tu, chăm sóc. Anh Quang cho biết: “Số lượng người ở ít, không có người quản lý dọn vệ sinh, không có bảo vệ... nên càng khiến những người sau ngại về ở. Còn những người về ở rồi thì muốn bán nhà đi nơi khác. Quan trọng nhất là người dân muốn về để kiếm sống, nhưng ở đây không có công ăn việc làm nên những người bị giải tỏa sau này cũng không ai muốn về ở, khiến nơi đây càng thêm hoang vắng”.
Hàng ngàn căn hộ, nền đất tái định cư bỏ hoang là gánh nặng cho ngân
sách Nhà nước. (Ảnh: CTV)
Khu tái định cư hơn 1.200 căn ở khu đô thị mới Thủ Thiêm (quận 2) sát nách quận 1 cũng đang trong tình trạng tương tự. Vừa qua, tại buổi làm việc với lãnh đạo Tp.HCM, đại diện Ban Quản lý khu đô thị mới Thủ Thiêm thông tin, đến nay tổng số căn hộ chung cư đã và đang xây tại đây là 10.529 căn và 2.292 nền đất nhưng chỉ mới bố trí tái định cư được 3.296 căn hộ và 1.017 nền đất. Hiện vẫn còn 7.233 căn hộ và 1.275 nền đất chưa sử dụng đến. Mặt khác, những người đã nhận nhà tái định cư cũng đang rao bán lại căn hộ của mình để lấy tiền đi mua nhà nơi khác ở. Anh Tâm, một người dân tái định cư khu này cho hay, phần lớn người dân đều nhận tiền để tự mua nhà đất sống, chỉ những người ít tiền mới phải chấp nhận lên chung cư ở. Trong khi đó, một số người lý giải, đa số dân bị giải tỏa lên chung cư ở là dân nghèo mà lên chung cư thì phải đóng phí quản lý, phí vệ sinh, phí gửi xe... khiến người dân đã khó càng thêm khó.
Trở thành cục nợ
Tại buổi họp báo quý I/2017 với các cơ quan báo chí, Giám đốc Sở Xây dựng Tp.HCM, ông Trần Trọng Tuấn cho biết, khoảng 1.000 căn hộ tái định cư tại Vĩnh Lộc B sẽ cho bán đấu giá, số còn lại dùng để tạm cư cho các chung cư nguy hiểm, có nguy cơ sập và các chương trình phòng chống thiên tai, lũ lụt. Với các nền tái định cư chưa sử dụng sẽ bố trí tái định cư cho các dự án tại huyện Bình Chánh.
Đối với hàng ngàn căn hộ tái định cư xây lên không ai ở tại khu đô thị mới Thủ Thiêm, Ban Quản lý khu đô thị mới Thủ Thiêm đang xin cơ chế cho bán đấu giá. Chủ tịch UBND Tp.HCM, ông Nguyễn Thành Phong cho rằng, việc tồn đọng này chôn rất nhiều vốn, ảnh hưởng đến nợ của TP, lại tốn chi phí duy tu vì không đưa vào sử dụng thì cũng sẽ bị xuống cấp. Thế nhưng, ngay cả việc bán quỹ nhà này để thu tiền về trả lãi vay cũng không phải là điều đơn giản vì khi thực hiện dự án này TP đã xin ý kiến Chính phủ nên hiện nay phương án xử lý cũng thuộc thẩm quyền của Chính phủ, TP đang tiếp tục kiến nghị giải pháp xử lý. Đề xuất bán đấu giá nhà tái định cư vẫn còn nằm trên bàn của các bộ, ngành, chưa quyết định.
Trước thực trạng đó, để tránh lãng phí, Tổng giám đốc Công ty Bản Việt Land, ông Trần Huy Vũ đề xuất, thay vì bỏ hàng đống tiền để đầu tư nhà tái định cư không ai ở, nhà nước có thể đặt hàng cho các doanh nghiệp làm hoặc có thể mua lại quỹ nhà do doanh nghiệp đã đầu tư xây dựng để bố trí tái định cư cho người có nhu cầu. Trên thực tế, việc bồi thường, kể cả đối với các dự án do nhà nước triển khai, gần như sát với giá thị trường nên người dân thường chọn phương án nhận tiền tự lo chỗ ở, thuận tiện cho việc đi lại, làm ăn, học tập của con cái.