Thời gian gần đây, tại một số quận, huyện vùng ven Tp.HCM đã xuất hiện tình trạng nhà “ba chung” (chung giấy phép xây dựng, chung giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chung số nhà), nhà “tạm xây rồi đập”. Dù biết rủi ro nhưng nhiều người lao động chấp nhận tình trạng nhà ở riêng, giấy tờ chung này bởi giá cả phù hợp với khả năng của họ.
Nhà “ba chung” giá rẻ
Báo Pháp luật Tp.HCM từng phản ánh việc chủ đất muốn xây nhà “ba chung” phải xin tách thửa theo đúng yêu cầu tại Quyết định 33/2014 của UBND Tp.HCM rồi xin phép xây dựng một căn nhà ở nhưng chia thành nhiều căn nhỏ, có cửa riêng, vách riêng để bán. Theo ông Đỗ Phi Hùng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP, loại nhà này xây khá đẹp, bên bán cũng làm đường sá khang trang. Thông thường, một căn nhà “ba chung” có diện tích khoảng 40m2, gồm 1 trệt 1 lầu, giá bán khoảng 750 triệu đồng.
Ông Hùng chia sẻ: “Nói thật, nếu tôi là người dân và chưa có nhà thì chắc cũng mua căn nhà này”. Việc mua nhà riêng sẽ được thực hiện bằng cách lập vi bằng do không đủ điều kiện về diện tích tối thiểu để tách thửa.
Những căn nhà tạm xây chờ đập để được tách thửa tại quận 12, Tp.HCM.
(Ảnh: Cẩm Tú)
Quy trình tách - xây - tách đều làm theo luật
Cũng tại nhiều huyện, quận vùng ven Tp.HCM, các nền đất được tách thửa hợp pháp nhưng lại có diện tích nhỏ hơn con số tối thiểu tại Quyết định 33 rất phổ biến. Nhân viên môi giới một công ty bất động sản tại phường An Phú Đông (quận 12), anh N. cho biết, công ty anh chuyên đầu tư các dự án phân lô bán nền. Diện tích các nền khoảng từ 50-100m2 nhưng đa số là nền đất trên dưới 60m2.
Theo thông tin từ môi giới này: “Giám đốc của tôi đi gom đất và đứng tên cá nhân, xin chuyển mục đích sử dụng thành đất ở rồi xin đầu tư hạ tầng, tức làm đường, điện, cống thoát nước để tách thửa theo Quyết định 33. Sau đó thửa đất lớn được lập tổng mặt bằng, chia thành nhiều thửa đất theo đúng quy định tại Quyết định 33. Sau khi xây nhà trên thửa đất vừa mới tách, công ty lại xin tách thửa đất làm hai dựa theo quy định “tách thửa đất có nhà ở hiện hữu”, sau đó làm thủ tục cấp giấy rồi mới chính thức bán cho bên mua”.
Anh N. lý giải: “Mục đích xây nhà là để tách sổ nên đa phần chỉ xây tạm bợ”. Theo anh, công ty chịu trách nhiệm xin phép xây dựng, trường hợp bên mua có yêu cầu xây nhà kiên cố thì tự bỏ chi phí, nếu không thì công ty chỉ bao làm nhà tạm. Thực tế cho thấy, những căn nhà tạm đúng nghĩa là xây để đối phó, không thể ở do chỉ có 4 bức tường, nền gạch cũ, mái lợp tôn cũ, cửa sơ sài… Những khu đất này có đường giao thông tối thiểu 7m nhưng không có chợ, trường học, công viên...
Mặt khác, anh N. khẳng định rằng, quy trình “tách thửa đất trống - xin phép xây dựng nhà tạm - tách thành hai thửa nhỏ” đều làm theo pháp luật. Môi giới này chứng minh bằng các giấy phép xây dựng cho các thửa đất đã bán. Cụ thể, chủ đầu tư xin xây những căn nhà khoảng 30m2 và được quận cấp phép chính thức. Theo anh N.: “Gọi là nhà tạm vì xây để được tách sổ chứ giấy phép xây dựng là chính thức”.
Để thuyết phục chúng tôi, môi giới cho biết: “Sau khi có sổ riêng rồi thì chị dỡ nhà tạm, xin phép xây dựng mới. Đỡ nhất là không bị xây theo nhà mẫu bắt buộc mà tùy khả năng”. Anh N. cho biết thêm, công ty cam đoan thời gian hoàn tất hết các thủ tục từ khi ký đặt cọc đến lúc nhận sổ riêng khoảng 1 năm rưỡi. Khách mua được xây dựng nhà ở sau 6 tháng ký đặt cọc.
Người mua chấp nhận và… hy vọng
Thời gian qua, không ít khu đất trống tại các huyện, quận vùng ven đã được tách thành các thửa theo tiêu chuẩn thấp hơn nhiều so với quy định tại Quyết định 33. Những căn nhà “ba chung” bán cho nhiều người sẽ xuất hiện nếu không được tách thửa nhỏ hơn.
Trên thực tế, tại các phường Thạnh Xuân, Thạnh Lộc, An Phú Đông, một nền đất khoảng 55m2 được bán với giá từ 800 triệu đồng đến 1 tỷ đồng. Tuy nhiên, Quyết định 33 nêu rõ, diện tích đất trống tách thửa tối thiểu là 80m2 thì giá phải tăng lên gấp rưỡi, tức gần 1,5 tỷ đồng/nền (chưa tính tiền xây dựng).
Vừa qua, tại cuộc họp với cơ quan thanh tra xây dựng, ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng Tp.HCM đặt câu hỏi: Khi quyết định mua, khách hàng có biết pháp lý căn nhà ba chung cũng như những rủi ro có thể xảy ra?. Theo ông Đỗ Phi Hùng, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, tuy người mua đều biết nhưng hy vọng đến lúc nào đó Nhà nước sẽ có chính sách cho họ được cấp giấy. Ông Hùng nhận định: “Luật cũng đã nhiều lần “mở ra” nên họ dễ có niềm tin này. Quan trọng nhất là họ có nhà ở ngay, giá cả rất phù hợp với khả năng nên họ vẫn chấp nhận mua”.
Một khách hàng vừa ký hợp đồng đặt cọc mua đất tại quận 12 theo hình thức này, anh Huỳnh Quốc Huy cho hay, tôi hiểu sẽ có những rủi ro như công ty xây dựng chậm tiến độ, không được tách thửa nếu chưa có hạ tầng. Song công ty đã làm rất nhiều dự án nên anh Huy tin tưởng vào chủ đầu tư. Người mua nhà thông tin thêm, khu đất đã được chuyển mục đích, công ty đã xin quận làm hạ tầng, hợp đồng đặt cọc rõ ràng với cam kết thời gian có giấy phép xây dựng, tách sổ. Anh Huy chia sẻ: "Giá cả công ty bán rất phù hợp với khả năng của vợ chồng tôi, cao hơn nữa chúng tôi không kham nổi".