Hỏi: Người bà con xa (đã lớn tuổi) muốn cho tôi một phần căn nhà của ông sau khi ông qua đời. Khi ông ấy muốn làm di chúc cho tôi thì có người nói phải làm thủ tục “di tặng” mới được.
Vậy thừa kế theo di chúc có khác với di tặng không? Thủ tục thực hiện hai việc này ra sao? Rất mong được luật sư giải đáp giúp.
Xin cảm ơn!
Nguyễn Thị Châu Giang (Thủ Dầu Một, Bình Dương)
Di chúc và di tặng nhà có khác nhau? (Ảnh minh họa, nguồn: Internet).
Trả lời:
Theo quy định tại Điều 624 Bộ Luật Dân sự 2015 (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2017), di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân về việc chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Thừa kế theo di chúc là việc di chuyển tài sản, quyền và nghĩa vụ về tài sản (tức di chuyển di sản thừa kế) của người đã mất cho người khác theo sự định đoạt của người đó (người đã chết) khi còn sống. Theo đó, người thừa kế là người được nhận di sản thừa kế.
Quy định trên chỉ rõ, di tặng (tặng cho tài sản) là việc người lập di chúc dành một phần di sản của mình để tặng cho người khác. Khi đó, người được di tặng không phải thực hiện nghĩa vụ đối với phần được di tặng, ngoại trừ trường hợp toàn bộ phần di sản không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người di tặng thì phần di tặng cũng được dùng để thực hiện phần nghĩa vụ còn lại của người này.
Cả hai hình thức thừa kế theo di tặng và di chúc đều phải được thể hiện rõ trong di chúc và nó đều chỉ có hiệu lực sau khi người có tài sản qua đời. Tuy vậy, về mặt hậu quả sẽ khác nhau. Cụ thể, người thừa kế được quyền nhưng cũng phải có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại. Trong khi đó, người được di tặng chỉ có quyền mà không phải có nghĩa vụ đối với phần được di tặng, ngoại trừ trường hợp đã nêu trên.
Theo các quy định trên thì tùy thuộc hoàn toàn vào ý muốn của cá nhân mà người bà con của bà có thể lập di chúc cho bà được hưởng tài sản (thừa kế theo di chúc) hoặc tặng cho bà một phần di sản (di tặng).
Luật gia Nguyễn Văn Khôi