Luật Đất đai 2003 có hiệu lực từ tháng 7/2004, sau 8 năm
Ông Phạm Khôi Nguyên, Bộ trưởng Bộ TN – MT nhận định
rằng, trong quá trình thi hành luật, công tác quản lý đất đai đã từng
bước đi vào nề nếp, việc sử dụng đất cũng hiệu quả hơn. Thổng nhất với
đánh giá trên, đại diện Tp. HCM cho biết, nhờ thực hiện rốt ráo công tác
hậu kiểm giao, cho thuê đất, thành phố đã thu hồi 80 dự án với tổng
diện tích 1.140,2 ha.
Còn tỉnh Đồng Nai đã phát hiện 95 dự án với tổng diện
tích 2.842 ha chưa hoàn thiện việc bồi thường giải phóng mặt bằng, 53 dự
án với diện tích 324 ha đã bàn giao đất nhưng sau 12 tháng chưa sử
dụng; tỉnh đã thu hồi 20 dự án với diện tích 393 ha, thu hồi 104 giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất cấp không đúng pháp luật. Đến nay, các địa
phương đã thống nhất 1 loại giấy duy nhất cho chủ quyền nhà và đất. Tiếp
theo đó, việc xác định giá đất theo giá chuyển nhượng thực tế trên thị
trường trong điều kiện bình thường về bồi thường, hỗ trợ tái định cự và
giải phóng mặt bằng đã góp phần làm tăng nguồn thu cho ngân sách nhà
nước.
Ông Nguyên cho biết, trước khi có Luật Đất đai 2003,
tiền sử dụng đật thu được khoảng 5.000 tỷ đồng, và sau khoảng gần 10 năm
nay, nguồn thu từ đất đã tăng 10 lần. Cụ thể là năm 2010, tiền sử dụng
đất đã thu được 50.000 tỷ đồng và dự khiến năm 2011 thu 60.000 tỷ đồng.
Tại Tp. HCM, ngân sách thu từ đất đai của thành phố trong thời gian từ
2004 – 2010 đạt trên 41.000 tỷ đồng.
Đối với bất kỳ luật lệ nào sau thời gian dài thực hiện
cũng sẽ nảy sinh những điểm không phù hợp với điều kiện thực tế. Vì
vậy, việc tổng kết thi hành Luật Đất đai năm 2003 là để đánh giá tính
hiệu quả, đúc kết những ưu điểm, thiếu sót trong quá trình triển khai
luật, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm và những nội dung cần sửa
đổi trong luật nhằm đáp ứng yêu cầu cho phát triển KT – XH, quốc phòng
và an ninh của đất nước đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Đến thời
điểm này, Luật Đất đai có 13 Nghị định, hơn 200 văn bản của các bộ -
ngành liên quan, trong đó có 65 văn bản hướng dẫn thi hành, và trên 150
văn bản liên quan đến pháp luật và đất đai. Có thể nói, việc có quá
nhiều văn bản pháp luật đã làm các DN BĐS khá lúng túng trong việc tuân
thủ thực thi luật.
Theo các ý kiến đóng góp của các địa phương, mặc dù
luật đảm bảo tốt về công tác quản lý đất đai nhưng đã có nhiều vấn đề
phát sinh cần giải quyết, đặc biệt là tài chính đất đai. Theo báo cáo
của Tp. HCM, bảng giá đất hàng năm được UBND thành phố ban hành vẫn thấp
hơn giá trị trên thị trường tại thời điểm ban hành. Mặc dù chi phí,
thời gian để xây dựng bảng giá đất hàng năm rất lớn nhưng hiệu quả của
việc áp dụng rất hạn chế.
Lâu nay, bảng giá đất được áp dụng trong việc tính
thuế, còn lại đất sử dụng ở các mục đích khác vẫn phải xác định theo giá
thị trường. Vì vậy, ông Đào Anh Kiệt, Giám đốc Sở TN – MT Tp. HCM cho
rằng, không cần thiết phải quy định thời hạn ban hành bảng giá đất hàng
năm. Nhà nước có thể từ 2 – 3 năm/lần ban hành bảng giá đất sát với giá
chuyển nhượng thực tế trên thị trường tại thời điểm ban hành. Còn đại
diện UBND tỉnh Đồng Nai cho là, khoảng từ 3 – 5 năm, các địa phương có
thể tiến hành điều tra, xây dựng lại bảng giá đất 1 lần cho phù hợp với
mục tiêu phát triển KT – XH, kế hoạch sử dụng đất 5 năm của địa phương.
Trong thời gian ấy, nếu giá đất ở khu vực nào có biến động mạnh thì cho
phép điều chỉnh tại điểm a, khoản 1, điều 56 của Luật đất đai.
Về thời hạn giao đất nông nghiệp, theo ông Nguyễn Văn
Được, Giám đốc Sở TN – MT tỉnh Long An kiến nghị nên tăng thời gian giao
đất nông nghiệp từ 20 năm hiện nay lên 50 năm, như vậy sẽ tạo tâm lý ổn
định cho người dân mà Nhà nước cũng không phải tốn công làm các thủ tục
giao lại khi hết thời hạn, giảm áp lực cho cơ quan đăng ký quyền sử
dụng đất của các địa phương. Tại Long An đang có khoảng 1,2 triệu giấy
chủ quyền đất nông nghiệp còn khoảng 2 năm nữa là hết hạn nên cần phải
điều chỉnh. Theo đánh giá trong báo cáo thực hiện Luật Đất đai của Tp.
HCM thì số lương giao dịch BĐS qua sàn vẫn rất thấp, chưa kiểm soát được
giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất, rồi vai trò điều tiết thị trường
BĐS cũng chưa phát huy hiệu quả nên đã dẫn đến sự mất cân đối của thị
trường như thừa nhà ở cao cấp, lại thiếu nhà ở trung bình và nhà cho
thuê.
Còn các địa phương khác góp ý đã xuất hiện yếu tố bất
cập. Đó là các quy định chưa cụ thể, rõ ràng, dễ gây hiểu nhầm và trái
ngược với các văn bản hướng dẫn thi hành luật. Trong khi đó, việc quản
lý đất đai của VN đang thực hiện theo mô hình duy trì sự tham gia của
nhiều ngành, nhiều lĩnh vực.
Tuy nhiên, cơ chế phối hợp giữa các ngành còn rất yếu
nên việc sử dụng đất cho các mục đích khác nhau với quan điểm và cách
nhìn khác nhau. Để các địa phương phát triển đô thị theo mô hình hiện
đậi, như với Tp. HCM sẽ theo hướng các tiểu vùng, phân khu, “thành phố
trong thành phố” thì cần phải có sự đồng bộ trên nhiều nội dung về công
cụ quản lý, chủ thể quản lý, cơ chế phát triển đất, cơ chế thúc đẩy đầu
tư tăng giá đất, cơ chế khai thác đất hiệu quả, ông Hoàng Minh Trí, Viện
Nghiên cứu phát triển Tp. HCM nhấn mạnh.
Theo dothi