Theo Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội, T.S KTS Đào Ngọc Nghiêm, vấn đề cấp bách với Hà Nội hiện nay là cải tạo, tái thiết cung cư cũ. Đồng thời, nên hài hòa lợi ích nhà đầu tư và thí điểm mô hình “Doanh nghiệp cộng đồng” để việc cải tạo này đạt kết quả cao.
KTS Đào Ngọc Nghiêm nhận định, việc phát triển nhà ở nói chung và nhà chung cư nói riêng là một trong những nội dung quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, là yếu tố trong tạo lập cấu trúc đô thị, hình ảnh đô thị. Đặc biệt, cải tạo, tái thiết cung cư cũ là vấn đề cấp bách với Hà Nội hiện nay.
Hà Nội đã có nhiều nghiên cứu, hội thảo khoa học, ban hành văn bản pháp quy với nhiều chế chính sách được tổ chức thực hiện và đề xuất nhằm thực hiện hiệu quả chủ trương cải tạo, tái thiết chung cư cũ từ gần 20 năm nay. Thế nhưng, kết quả thực hiện chưa đạt kế hoạch đề ra. Chính vì vậy, việc đổi mới về cơ chế chính sách là rất cần thiết. Đây là bước "khai phá" quan trọng, đồng thời mô hình, giải pháp quy hoạch là bước đi đầu cần quan tâm.
KTS Đào Ngọc Nghiêm đề xuất, Hà Nội nên hình thành đơn vị quản lý chuyên trách về
cải tạo chung cư.
Hiện TP Hà Nội có khoảng 1.579 chung cư cũ từ 2-5 tầng tập trung trong 76 khu với tổng số gần 1.300 nhà chung cư còn là chung cư riêng lẻ. Cói 972 nhà chung cư cũ tại 4 quận nội thành Thủ đô.
Theo thông tin từ Sở Xây dựng Hà Nội, trong số các nhà chung cư trên, có 856 nhà xây gạch, 193 nhà khung bê tông, 273 nhà lắp ghép. Thực tế cho thấy, tình trạng này đã tác động nhiều đến cấu trúc đô thị, kiến trúc cảnh quan, áp lực lên kết cấu hạ tầng của lõi đô thị trung tâm Hà Nội.
Hiện còn nhiều vướng mắc, khó khăn trong quá trình cải tạo chung cư cũ. Cụ thể, đa số các khu chung cư cũ tập trung ở khu nội đô, trung tâm TP, những nơi có mật độ dân số cao, cần giảm tải áp lực về hạ tầng, dân số, diện mạo đô thị mới hài hoà phát triển với bảo tồn. Đây là tồn tại do lịch sử để lại từ chính sách, cơ chế và sự phát triển tự nhiên.
Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội cho rằng, hiện cơ chế bồi thường, giải phóng mặt bằng cũng chưa thỏa đáng. Hơn nữa, người dân chưa nhận thức đầy đủ quyền lợi và trách nhiệm của mình.
Bên cạnh đó, trình tự triển khai các dự án cải tạo khu chung cư cũ phức tạp, chưa xác định rõ yêu cầu khi điều chỉnh. Mặt khác, trách nhiệm của chủ đầu tư với xã hội chưa được xác định rõ, cơ chế tạo điều kiện trong đầu tư xây dựng cho doanh nghiệp cũng chưa xác định đủ.
Trước thực trạng này, theo đề xuất của KTS Đào Ngọc Nghiêm, Hà Nội cần tổ chức xây dựng nhiệm vụ thiết kế, tổ chức lấy ý kiến cộng đồng rộng rãi. Nhất là, thiết kế cần phân loại các chung cư hiện nay. Để xác định các chỉ tiêu kỹ thuật đặc thù, cần căn cứ theo lợi thế, diện tích, quy mô dân số. Nhằm xã hội hóa đạt kết quả cao, Hà Nội cần thí điểm mô hình “Doanh nghiệp cộng đồng” với sự tham gia của Nhà nước và doanh nghiệp kinh doanh.
Ngoài ra, Hà Nội cần công bố công khai, tổ chức lấy ý kiến rộng rãi của cộng đồng dân cư khu vực quy hoạch và các đơn vị, cơ quan đối với tất cả các quy hoạch được lập… Trên cơ sở đó, tiến hành thẩm định phê duyệt hài hòa, cân đối lợi ích nhà đầu tư. Cần ưu tiên nhà xuống cấp nguy hiểm khi triển khai. Theo ông Nghiêm: “Nên hình thành đơn vị quản lý chuyên trách về cải tạo chung cư”.