Đã gần 2 tháng kể từ khi có hiệu lực chính thức, quy định dự án bất động sản (BĐS) hình thành trong tương lai phải được ngân hàng đứng ra bảo lãnh mới được mở bán vẫn chưa thông suốt, trên thực tế có không ít dự án tuy chưa được ngân hàng nào nhận bảo lãnh vẫn chào bán trên thị trường.
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 56 Luật Kinh doanh BĐS 2014, kể từ ngày 1/7/2015, chủ đầu tư dự án BĐS trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai phải được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư đối với khách hàng để đề phòng việc nếu chủ đầu tư không bàn giao nhà ở theo đúng tiến độ đã cam kết với khách hàng.
Trong trường hợp sau khi ký hợp đồng mua bán và huy động vốn từ khách hàng mà chủ đầu tư không thực hiện đúng cam kết giao nhà thì ngân hàng bảo lãnh sẽ đứng ra hoàn trả toàn bộ số tiền mà khách hàng đã nộp trước đó.
Thực tế cho thấy, nhiều "đại gia" BĐS tại Tp.HCM đã bắt tay với ngân hàng ký kết bảo lãnh dự án ngay sau 1/7. Điển hình là Công ty cổ phần Địa ốc Him Lam ký kết với ngân hàng Sacombank về việc bảo lãnh nhà ở của dự án căn hộ cao cấp Him Lam Chợ Lớn tại Quận 6; Công ty Hưng Thịnh thì ký kết hợp tác với 5 ngân hàng là VietBank, Sacombank, SCB, Vietinbank và BIDV về cam kết bảo lãnh cho người mua nhà tại các dự án mà Hưng Thịnh đang triển khai, Công ty Nhà Khang Điền cũng ký kết với ngân hàng Eximbank về việc hợp tác bảo lãnh cho một số dự án nhà phố mà công ty này đang triển khai mở bán,...
Hiện dự án PetroVietnam Landmark vẫn trong tình trạng "đắp chiếu" trong
khi hàng trăm khách hàng đã ký hợp đồng và nộp gần đủ tiền mua căn hộ
tại dự án này.(Ảnh: Mạnh Tùng)
Dễ dàng nhận thấy, trong thời gian qua, hầu hết các dự án được bảo lãnh do ngân hàng tại Tp.HCM ký kết và công bố thông tin rộng rãi đều là của những doanh nghiệp lớn với số lượng khiêm tốn. Phần lớn các doanh nghiệp còn lại đều khá “im ắng”. Thực tế này được chứng minh tại các sàn giao dịch BĐS tại thời điểm hiện nay.
Tại Tp.HCM, các nhân viên môi giới chuyên tư vấn cho khách mua tại các sàn BĐS tỏ ra khá mơ hồ về quy định bảo lãnh này. Chẳng hạn như, tại một sàn giao dịch trên đường Đỗ Xuân Hợp (quận 9), ông H - người phụ trách kinh doanh tại sàn khi bị khách hàng yêu cầu cung cấp chứng thư bảo lãnh của ngân hàng đối với dự án đã cho hay, hiện chủ đầu tư vẫn đang trong công cuộc tìm kiếm ngân hàng bảo lãnh cho dự án.
Qua tìm hiểu thông tin từ chủ đầu tư của một dự án đang triển khai tại quận 2 cho thấy, đơn vị này hiện vẫn chưa được bất cứ ngân hàng nào đồng ý đứng ra bảo lãnh cho dự án song vẫn đang rao bán sản phẩm cho khách hàng. Trong khi đó, sau thời điểm 1/7, vẫn có nhiều khách hàng sẵn sàng đặt tiền cọc giữ chỗ mua căn hộ tại dự án.
Khoản 1 Điều 56 của Luật Kinh doanh BĐS 2014 cho thấy, nhà hoạch định chính sách kỳ vọng sẽ bảo vệ được người mua nhà và hạn chế tình trạng bán nhà trên giấy của những doanh nghiệp “tay không bắt giặc” từng gây nhiễu loạn thị trường trước đây. Vậy nhưng, trên thực tế đa số các doanh nghiệp địa ốc vẫn đang rất thờ ơ hoặc cố ý phớt lờ quy định đó.
Theo đánh giá của một chuyên gia trong ngành, bảo lãnh ngân hàng là một hình thức cấp tín dụng mà ở đó ngân hàng phải chịu một trách nhiệm lớn về khoản tiền bảo lãnh cho dự án cũng như tiến độ của dự án và trách nhiệm với khách hàng. Vì vậy, với mức phí bảo lãnh khá khiêm tốn chỉ từ 1-3% thì các ngân hàng đương nhiên sẽ rất ngại cảnh “ôm rơm rặm bụng”, đặc biệt là khi thị trường BĐS không còn nhiều doanh nghiệp giữ được chữ "tín", ngoại trừ khi giữa ngân hàng với chủ đầu tư trước đó đã có mối quan hệ thân thiết, luôn giữ chữ tín với nhau.
Vậy là, tuy chưa có ngân hàng nào cấp chứng thư bảo lãnh song nhiều doanh nghiệp địa ốc vẫn ung dung bán hàng, phớt lờ quy định, và người mua nhà vẫn cứ đặt bút ký hợp đồng, xuống tiền cho chủ đầu tư. Tuy nhiên, họ sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro khôn lường nếu doanh nghiệp bỏ bê dự án.
Thực trạng trên cho thấy, việc cả trăm người mua nhà tại dự án PetroVietnam Landmark, sau khi đã đóng số tiền lên tới cả tỉ đồng mà phải chờ đợi, hay thậm chí phải khiếu nại ròng rã mấy năm nay vẫn chưa nhận được nhà vẫn còn là bài học mang tính thời sự đối với cơ quan quản lý nhà nước về BĐS.