Chủ đầu tư lẫn người dân đang bị "mắc kẹt" bởi hàng loạt các quy định về đối tượng, chuyển nhượng, tín dụng... với dự án nhà ở xã hội (NOXH). Đây cũng chính là lý do khiến dự án NOXH xây xong vẫn chật vật bán hàng trong khi nhu cầu còn lớn.
Dự án nhà xã hội 'mắc kẹt' vì chờ chính sách tín dụng hợp lý cho người mua.
Nghị định Phát triển và Quản lý NOXH quy định, chủ đầu tư xây dựng NOXH nhận được ưu đãi như miễn tiền sử dụng đất, thuế VAT, lãi vay ưu đãi. Thế nhưng, chủ đầu tư lại bị khống chế lợi nhuận không vượt quá 10%.
Trao đổi về vấn đề này, một giám đốc đang làm 3 dự án NOXH tại Hà Nội cho hay, thực chất chủ đầu tư làm NOXH được ưu đãi ít, tiền sử dụng đất được miễn nhưng không đáng bao nhiêu nếu cộng cả tiền sử dụng và chia cho hàng trăm căn hộ.
Theo vị này: “Nếu dự án nằm ở vị trí đất chưa giải phóng, doanh nghiệp phải bỏ tiền ra đền bù giải phóng mặt bằng sẽ khiến chi phí giá bán đội lên. Thậm chí khi bán nhà bị khống chế mức giá dưới 15 triệu đồng/m2 nhưng một dự án kéo dài xây dựng 2 năm sẽ có khả năng bị đội giá do chi phí vật liệu xây dựng, nhân công tăng. Điều này chủ đầu tư phải chịu và không được tính vào giá bán”.
Hiện tại, ưu đãi vay cho chủ đầu tư không còn do gói 30 nghìn tỷ đồng đã dừng khiến doanh nghiệp không mặn đầu tư loại hình nhà ở này. Vị giám đốc cho rằng: “Chỉ những nhà đầu tư nghĩ cho an sinh xã hội (không đặt vấn đề lợi nhuận - PV) mới làm”.
Chủ đầu tư NOXH tại Phú Lãm (Hà Đông, Hà Nội) cũng chật vật bán nhà khi chính sách ưu đãi về vốn cho NOXH đã dừng. Giám đốc Sàn Bất động sản Hải Phát (đơn vị phân phối trực tiếp dự án NOXH Phú Lãm), ông Vũ Kim Giang cho biết, khi gói 30 nghìn tỷ đồng kết thúc, tiến độ bán hàng chậm hơn khiến chủ đầu tư đã phải tự bỏ tiền để 'kéo dài' gói vay ưu đãi (lãi suất 5%/năm trong vòng 15 năm-PV) bằng cách hỗ trợ lãi suất cho người mua nhà tại dự án.
Vậy nhưng, theo ông Giang, việc này cũng chỉ áp dụng với số ít căn hộ. Về lâu dài, chính sách vốn cho NOXH phải ổn định người dân mới có cơ hội mua nhà.
Trong khi đó, Phó Chủ tịch Tổng Hội Xây dựng Việt Nam, ông Phạm Sỹ Liêm phân tích, quy định với người mua nhà là phải sau 5 năm (trươc đây 10 năm-PV) mới được bán nhà khiến nhiều người muốn mua NOXH phải quay ra tìm mua nhà thương mại. Lý do là, trong 5 năm ấy có thể chủ đầu tư phá sản hay người dân mất việc, chuyển công tác hoặc phải về quê… mà tiền của họ bị kẹt cứng ở dự án đó.
Ông Liêm cho biết, đối với doanh nghiệp tư nhân, đáng ra dự án đó họ có thể bán cho vài chục ngàn đối tượng quan tâm thì nay chỉ còn vài ngàn người thuộc đối tượng mua NOXH. Điều đó có nghĩa là đầu ra bị thu hẹp, chưa kể còn nhiều thủ tục khác.
Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM, ông Lê Hoàng Châu nhận định, hiện vẫn còn một số rào cản về chính sách, cơ chế đối với chủ đầu tư và người mua nhà ở dành cho người có thu nhập thấp. Với chủ đầu tư, đó là rào cản về vốn và thủ tục. Do đó, để tháo gỡ khó khăn về vốn, các chủ đầu tư phải được vay các nguồn vốn ưu đãi theo Chỉ thị 03/CT-TTg. Để gỡ vướng cho khâu chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, Chính phủ nên phân cấp cho các tỉnh, thành tự phê duyệt tất cả các dự án NOXH trên địa bàn và Sở Xây dựng các địa phương được phân cấp thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật và cấp giấy phép xây dựng các dự án NOXH.
Đối với người mua nhà ở xã hội, phải giải quyết được gánh nặng về tài chính, trong đó, chuyện cấp thiết hàng đầu là các bộ, ngành phải sớm bắt tay hỗ trợ người có nhu cầu NOXH theo Chỉ thị 03/CT-TTg.
Bộ Xây dựng thông tin, tính đến tháng 11/2016, cả nước mới hoàn thành đầu tư xây dựng 179 dự án NOXH tại khu vực đô thị và khu công nghiệp (71.150 căn hộ), đạt 28% so với chỉ tiêu 250.000 căn hộ đến năm 2020 tại Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia. Theo báo cáo của các địa phương, đến năm 2020, nhu cầu cần có khoảng 1 triệu căn hộ, tức tương đương với khoảng 50 triệu m2 sàn.