Thực tế cho thấy, phần lớn những căn nhà bán bằng vi bằng đều là xây dựng trái hoặc sai phép nên có thể bị chính quyền cưỡng chế.
Tại Tp.HCM, các căn hộ có diện tích khoảng 20m2, gồm 1 tầng trệt, 1 lầu đang được mua bán tại các quận vùng ven trung tâm. Loại căn hộ này có giá từ 350 - 600 triệu đồng.
Đáng chú ý, điểm khác biệt của việc mua những căn nhà nhà với các giao dịch mua bán nhà đất thông thường là không có sổ đỏ, không hợp đồng chuyển nhượng có công chứng, chỉ có một giấy tờ được gọi là vi bằng. Hiện nay, hình thức mua bán nhà này đang diễn ra khá phổ biến.
Được biết, vi bằng là biên bản do văn phòng Thừa phát lại tại địa phương cấp, ghi nhận vào một ngày giờ, địa điểm, giữa các bên liên quan có cam kết một nội dung nào đó với nhau.
Hình thức mua bán nhà bằng vi bằng đang diễn ra khá phổ biến.Nếu mua bán nhà, đất nói trên, văn phòng Thừa phát lại chỉ làm chứng việc giao nhận tiền giữa bên bán và bên mua. "Các bên tham gia tự chịu trách nhiệm về tính xác thực của văn bản giấy tờ liên quan", trong vi bằng ghi rõ.
Như vậy, vi bằng chỉ có giá trị là bằng chứng ghi nhận việc giao nhận tiền chứ không có cơ sở để chứng thực người mua có quyền sở hữu căn nhà.
Do không có giá trị về mặt pháp lý nên người mua nhà sẽ hoàn toàn không có quyền sử dụng đối với phần tài sản mà mình đã bỏ tiền ra mua. Đồng thời, những quyền cơ bản như là việc sửa chữa, xây cất, chuyển nhượng, thế chấp nhà đều không được phép.
Bên cạnh đó, phần lớn những căn nhà bán theo diện này đều là xây dựng trái hoặc sai phép. Chính vì thế, có thể bị chính quyền cưỡng chế bất cứ lúc nào.
Mặc dù hình thức mua bán nhà đất bằng vi bằng chứa đựng nhiều rủi ro nhưng trên thực tế, công tác quản lý tại các địa phương đang gặp rất nhiều khó khăn.
Đại diện chính quyền địa phương cho biết, việc mua bán qua vi bằng là giao dịch tự nguyện giữa bên bán và người mua thông qua Thừa phát lại nên rất khó để quản lý hình thức này.
Trước thực trạng đó, nhằm giảm tình trạng giao dịch bằng vi bằng, chỉ có thể thực hiện các biện pháp phát hiện ngay từ đầu khi chủ đất xây dựng để họ không thể thực hiện hành vi mua bán.
Thế nhưng, theo đại diện thanh tra Sở Xây dựng Tp.HCM, hiện chỉ có thể xử lý các trường hợp xây tăng diện tích hoặc sai kiến trúc mặt ngoài. Trong khi đó, các chủ đất vẫn có thể lách luật xây những vách ngăn bên trong để tạo thành những căn nhỏ hơn.
Trong thời gian tới, Sở Xây dựng sẽ phối hợp với UBND các huyện, quận rà soát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để chấn chỉnh tình trạng mua bán bằng vi bằng này, vị đại diện cho hay.