Theo nhiều chuyên gia quy hoạch và xây dựng, để xảy ra tình trạng khu đô thị (KĐT) liên tục thay đổi quy hoạch làm tăng quy mô dân số, xây dựng không đúng quy hoạch là lỗi của cơ quan quản lý. Đặc biệt, ngày càng có nhiều dự án được thay đổi quy hoạch theo hướng có lợi cho chủ đầu tư.
Tại KĐT Mỗ Lao, khu nhà thế giới trẻ thơ bị biến thành khu liền kề cho thuê.
Chất lượng cuộc sống chưa được nâng cao
Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Hà Nội, ông Đào Ngọc Nghiêm phân tích, chủ đầu tư khu KĐT mới liên tục điều chỉnh quy hoạch, quy mô dân số và diện tích xây dựng phải xem thời điểm duyệt thay đổi quy hoạch. Theo quy định, chỉ được phép điều chỉnh quy hoạch khi có diễn biến khác về kinh tế xã hội, nhất là quy hoạch chung.
Ông Nghiêm cho biết: “Sau khi mở rộng Hà Nội năm 2008 và 2011 đã duyệt quy hoạch chung, kết thúc 2015 có đủ quy hoạch phân khu nên việc điều chỉnh quy hoạch có thể xem xét chấp thuận, tuy nhiên phải phù hợp điều chỉnh với quy hoạch phân khu và quy hoạch chung của Hà Nội. Mọi điều chỉnh trước đó cần phải được xem xét".
Theo ông Nghiêm, với các KĐT mới, nhà nước đổi mới hoàn toàn về phát triển đô thị. Vấn đề quan trọng là đảm bảo kết cấu hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật. Khi đã xác định yếu tố dân số cơ bản nhất khu đô thị thì chủ đầu tư phải đảm bảo về hạ tầng xã hội.
Nếu điều chỉnh tăng dân số, kết cấu hạ tầng xã hội phải tăng chứ không giảm đi. Với Hà Nội, chủ đầu tư phải chú trọng nâng cao chất lượng sống và tăng trường học tiêu chuẩn quốc gia, theo đó chỉ tiêu tính toán phải tăng lên. Chẳng hạn, bình quân quy hoạch trường học quốc gia chuẩn 1 học sinh 15m2 đất nhưng Hà Nội vừa qua chỉ tính 9m2/học sinh.
“Việc điều chỉnh quy hoạch không chỉ là cơ quan quản lý đưa ra mà phải có ý kiến cộng đồng (cư dân KĐT, tổ chức cộng đồng). Chủ đầu tư và nhà quản lý suy nghĩ thế nào về vấn đề này, liệu có sự móc nối nào không? Yêu cầu cần có nhiều trường học, sân chơi nhưng lại điều chỉnh tăng dân số lên và giảm khu đất này đi.
Hà Nội đang nâng cao chất lượng sống của người dân hay giảm dần chất lượng sống của người dân. Quy hoạch hiện chưa gắn với kế hoạch tổ chức thực hiện. Tuy có quy hoạch nhưng phải hiểu quy hoạch là định hướng với tầm nhìn dài 10-20 thậm chí 30 năm. Mặt khác, phải chú trọng phân đợt xây dựng và phải gắn với kế hoạch tổ chức thực hiện chứ không phải một đợt ngắn làm được ngay”, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Hà Nội bày tỏ quan điểm.
Vì lợi ích nhóm?
Theo phân tích của Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam Trần Ngọc Hùng, trong Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và yêu cầu khống chế mật độ dân số các quận trung tâm và giảm dần đến năm 2050.
Mục tiêu phải hạn chế phát triển dự án mới và hạn chế chiều cao của các tòa chung cư. Tuy nhiên, gần đây các cao ốc lại thi nhau mọc lên, việc tự ý nâng chiều cao cao ốc diễn ra phổ biến, ngay ở các khu vực trung tâm thành phố và KĐT mới.
Ông Hùng cho rằng: “Sẽ còn tiếp tục cơ chế xin - cho, người xin và người cho đều có lợi và có nhóm lợi ích dẫn tới tình trạng quá tải. Quy hoạch có vấn đề mà xây dựng, tổ chức thực hiện cũng lại có vấn đề. Người lãnh đạo của thành phố, quận về xây dựng phải chịu trách nhiệm”.
Chính quyền thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý xây dựng theo quy hoạch, còn doanh nghiệp lại đua nhau chạy theo lợi nhuận mà không thực hiện đúng trách nhiệm của mình. Không ít KĐT mới dù đã bán gần hết nhà, dân đã vào ở nhưng chủ đầu tư vẫn chây ỳ không làm sân chơi, vườn hoa..., Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho biết thêm.