Tháng 7 năm ngoái, vợ chồng chị Bích ở Bắc Ninh mua một căn hộ chung cư cho con học ở Hà Nội. Căn hộ giá 1 tỷ đồng chị chọn nằm trong một dự án đang hoàn thiện ở huyện Hoài Đức. Thấy lãi suất 7,3%/năm, chị quyết định vay ngân hàng 70% giá trị căn nhà trong 10 năm, tương đương 700 triệu.
Ban đầu, mỗi tháng tính cả gốc lẫn lãi, chị phải trả 6,5 triệu đồng vì ngân hàng mới giải ngân một phần. Sau khi giải ngân hết 700 triệu, số tiền chị đóng mỗi tháng là 10 triệu, trong đó có 4 triệu là tiền lãi. Nhưng đến cuối tháng 11, chị được báo phải nộp hơn 13 triệu, tiền lãi là 6,2 triệu. Chị Bích nói: "Tôi thấy hoảng quá vì tới thời điểm đó mình đã trả gốc được gần 100 triệu thì lãi phải ngày càng giảm chứ, sao lại vọt lên".
Gọi điện đến nhân viên tư vấn, chị được cho biết, từ tháng 8, chị không còn được hưởng lãi suất ưu đãi. Sau đó, lãi vay tính bằng lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 13 tháng cộng với biên độ 3,9%. Từ cuối tháng 11, lãi suất tiết kiệm tăng lên 8,3% nên hiện lãi suất chị phải chịu là 12,2%.
Chị Bích cho hay, để trả góp mua nhà, vợ chồng chị phải thắt chặt chi tiêu và phải làm thêm đủ việc. Chị không biết xoay xở thế nào khi khoản phải trả mỗi tháng hiện đã đội lên. Cuối cùng, để tất toán khoản vay, anh chị đành bán mảnh đất ở quê.
|
|
Nếu mua nhà giá một tỷ, vay mặc định lãi suất 12%/năm, thì bạn phải trả
6-8,4 triệu đồng/tháng, tương ứng với 3 mức vay 50-60-70% giá trị nhà |
Dù đã nghiên cứu kỹ hợp đồng vay mua nhà và biết sau khi hết ưu đãi một năm, lãi suất sẽ tăng nhưng anh Thạch ở Phúc Thọ (Hà Nội) vẫn lao đao khi mọi chuyện không như anh dự tính.
Cuối năm 2016, trong tay chỉ có 200 triệu nhưng anh Thạch quyết định mua một căn hộ gần 1 tỷ đồng trên trục đường 32. Vì lương cả hai vợ chồng chưa tròn 18 triệu nên anh chỉ được vay ngân hàng 500 triệu, còn lại vay bạn bè, họ hàng.
Trước khi ký hợp đồng với ngân hàng, nhìn số tiền trả lãi sau 15 năm gần bằng số tiền mình vay, anh thấy khá hoảng hốt. Nhưng khát mua nhà và nghĩ hai vợ chồng sẽ cố làm thêm để trả trước hạn còn người quen sẽ trả sau nên anh vẫn ký.
Nhưng năm đầu tiên, một vài người quen lần lượt đòi khoản tiền 20-40 triệu đã cho anh vay. Vợ chồng anh phải mượn chỗ nọ để trả chỗ kia. Anh chị cũng không có thêm khoản ngoài nào vì không dễ tìm việc làm thêm.
Anh Thạch kể: "Bây giờ mỗi tháng trả ngân hàng 6 triệu, góp chơi họ 3 triệu để dồn trả cho người quen, thêm lo có ai đòi bất ngờ thì không biết lấy đâu để trả...".
Là chuyên viên tư vấn bất động sản ở Từ Liêm, anh Nguyễn Đức Thịnh cho biết, có khá nhiều người chọn vay 70% giá trị căn hộ. Nhiều chủ đầu tư vì muốn hút khách nên tung ra các gói hỗ trợ lãi suất 0% trong năm đầu hoặc đến khi nhận nhà, hay các ngân hàng liên kết ưu đãi lãi suất trong 12-18 tháng đầu, sau đó tính theo lãi tiết kiệm 13 tháng cộng 3-4%/năm.
Anh Thịnh cũng cho hay, nhiều người thường vì khao khát có nhà riêng mà tặc lưỡi mua rồi cố gắng cày cuốc trả sớm. "Nhưng thực sự một năm hưởng ưu đãi trôi đi rất nhanh, tới khi phải trả lãi hoàn toàn, với phần tiền bằng tới 1/2 thu nhập thì nhiều người mới thực sự cảm nhận áp lực nặng nề và có người quay ra cho rằng mình bị 'lừa'", anh Thịnh nói.
|
|
Nếu vay trả góp mua nhà với lãi suất cố định 12%/năm, kỳ hạn 15 năm,
khoản lãi phải trả lớn gấp gần 3 lần số tiền lãi khi vay kỳ hạn 5 năm |
Chị Minh Thu, nhân viên một ngân hàng ngoài quốc doanh tại Tp.HCM cho biết, chị vẫn đang thuê nhà và quyết không vay để mua. Chị Thu nói: "Tôi sẽ mua khi có đủ tiền, còn khi thiếu, thay vì vay rồi trả lãi 'nuôi ngân hàng' thì lấy khoản đó đầu tư sẽ có lợi hơn nhiều".
Theo chị Thu, dù ngân hàng cho vay 70% giá trị căn nhà nhưng tốt nhất khách hàng chỉ nên mua khi có ít nhất 50% trong tay. Bên cạnh đó, cần chọn khu vực có khả năng tăng giá và dễ bán lại.
Chuyên gia ngân hàng khuyên: "Nếu khoản dự trữ của bạn ít, cần phải lo xa rằng trong tình huống xấu nhất, khi không thể duy trì việc trả góp thì có thể nhanh chóng bán nhà chứ không rơi vào cảnh bị xiết nợ".
Nếu vay với thời hạn càng dài, khoản trả gốc mỗi tháng càng ít và số lãi phải trả cuối kỳ càng cao. Còn nếu vay thời hạn ngắn, phần lãi được bớt đi nhưng người mua sẽ phải chịu áp lực trả số tiền lớn mỗi tháng. Người mua cần cân đối kỹ hai khoản này.
Từng vay 700 triệu để mua đất xây nhà và sau 3 năm đã trả hết nợ dù vay 10 năm, anh Gia Hoàng (Đà Lạt, Lâm Đồng) cho hay, vợ chồng anh cũng từng lao đao khi lãi suất có thời điểm lên đến 18%. Để trả hết nợ càng sớm càng tốt, anh thực hiện triệt để 2 hướng:
1. Giảm chi tiêu tối đa, dành 80% lương để trả nợ và chỉ tiêu 20%.
2. Tăng thu nhập hết mức: Thu nhập của hai vợ chồng khi mới vay là 15 triệu nhưng sau 3 năm, cả hai cố làm thêm nên tổng lương lên 50 triệu.
Anh Hoàng chia sẻ: "Cuộc sống có thể xảy ra nhiều biến cố, như trong nhà có người đau ốm, việc làm ăn khó khăn... Hơn nữa, thường người ta khó duy trì cuộc sống kham khổ lâu dài. Vì thế, nên nghĩ kỹ trước khi vay khoản tiền lớn và nếu lỡ vay rồi thì cố trả dứt nợ càng sớm càng tốt".
Chuyên gia tư vấn tài chính cá nhân, gia đình Bội Lê (Tp.HCM) đưa ra lời khuyên, trước khi quyết định mua trả góp, người mua nhà cần nhờ nhân viên ngân hàng tư vấn cụ thể về thời hạn vay, biến động lãi suất, số tiền phải trả mỗi tháng từng thời điểm... Cần tính toán để số tiền phải trả mỗi tháng ít hơn khoản còn lại sau khi chi tiêu để chi cho bảo hiểm và gửi tiết kiệm dự phòng. Khoản dự phòng này có thể dùng đến khi lãi suất tăng hơn dự trù.