Mục tiêu hàng đầu của việc nới lỏng điều kiện cho người nước ngoài mua nhà tại Việt Nam là tạo niềm tin và cải thiện môi trường đầu tư cho khối ngoại, tuy nhiên vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh vấn đề này, gây trở ngại cho khách mua nước ngoài.
Các bộ, ngành đã đưa ra những ý kiến thảo luận, đóng góp để xây dựng Luật Nhà ở sửa đổi, tiếp thu những ý kiến đó, Bộ Xây dựng đã đưa vào dự thảo Luật nhiều điểm thông thoáng với mong muốn tháo gỡ những nút thắt, khó khăn cho người nước ngoài mua nhà ở Việt Nam. Đặc biệt, Luật có điều khoản cho phép người nước ngoài mua nhà sau khi nhập cảnh, điều này nhằm tạo thuận lợi để thu hút, kích thích phát triển đầu tư, du lịch, dịch vụ từ các nước khác. Nội dung này rất có lợi cho nền kinh tế, lại cũng phù hợp với thông lệ quốc tế lâu nay, có thể xem đây như một hình thức xuất khẩu bất động sản tại chỗ mang lại nguồn lợi nhuận lớn.
Tuy nhiên, lo ngại về nhiều vấn đề chính trị, xã hội, trong phiên Thường vụ Quốc hội thảo luận về Luật Nhà ở (sửa đổi) mới đây, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng khuyến cáo, nên có giới hạn để tránh những trường hợp người nước ngoài nào nhập cảnh cũng có quyền sở hữu nhà ở sẽ không kiểm soát được. Vì thế, Ủy ban Pháp luật (cơ quan thẩm tra) có ý kiến cần đặt ra một giới hạn cho việc người nước ngoài mua nhà ở Việt Nam. Theo đó, chỉ cho phép mua nhà ở tại khu vực không cấm người nước ngoài cư trú, đi lại; người nước ngoài cũng chỉ được mua loại nhà ở có giá bán cao hơn mức giá do Chính phủ quy định theo từng giai đoạn.
Quan điểm này đang gây trở ngại khi mà nền kinh tế nói chung và thị trường BĐS nói riêng đang kỳ vọng sẽ có thêm nhiều thuận lợi cho người nước ngoài tiếp cận thị trường địa ốc Việt Nam. Nhiều chuyên gia bất động sản đã thẳng thắn nêu quan điểm về câu chuyện mở toang hay thắt chặt các điều kiện cho người nước ngoài mua nhà tại Việt Nam với mong muốn đưa lại cách giải quyết thỏa đáng nhất cho vấn đề này.
Nên nới lỏng các điều kiện cho người nước ngoài mua nhà để góp phần cải thiện môi
trường đầu tư tại Việt Nam
Ông Marc Townsend, giám đốc điều hành CBRE Việt Nam, đưa ra những băn khoăn về câu chuyện sở hữu bất động sản tại Việt Nam. Theo ông, nút thắt của vấn đề không phải là đóng hay mở mà nó nằm ở chỗ Chính phủ cần phải thẳng thắn, thoải mái hơn đối với vấn đề này.
Ông cũng bày tỏ, dù ông và những người nước ngoài khác có được phép mua nhà đất tại Việt Nam sau khi nhập cảnh hay không thì cũng chỉ là một nhóm người, nó không đủ để làm thay đổi cục diện thị trường địa ốc Việt Nam một cách nhanh chóng. Chuyện nới lỏng các điều kiện mua nhà cho người nước ngoài phải được hiểu sâu xa là nó tác động tích cực đến tâm lý của nhà đầu tư và có liên quan trực tiếp đến việc cải thiện môi trường đầu tư trong nước.
Ông Marc Townsend cũng không ủng hộ đề xuất chỉ cho phép người nước ngoài mua bất động sản cao cấp, bởi như thế sẽ không có được sự bình đẳng giữa người mua trong và ngoài nước khi mà không tôn trọng thị hiếu và nhu cầu của họ. Vị chuyên gia phân tích, người nước ngoài không phải ai cũng giàu, cũng giống như việc du học sinh – sinh viên Việt Nam nếu mua nhà ở nước ngoài thì cũng không bị hạn chế về lựa chọn, chỉ được mua hàng cao cấp.
Chuyên viên cấp cao Công ty tư vấn Hội nhập toàn cầu (GIBC), ông Huỳnh Phước Nghĩa phân tích: "Mục tiêu gỡ khó cho bất động sản chỉ là thứ yếu trong việc nới lỏng điều kiện cho người nước ngoài mua nhà, cái quan trọng hơn là nhằm tạo ra được một môi trường đầu tư thông thoáng, từ đó thúc đẩy nền kinh tế chung".
Khối ngoại có thể tạo cú hích cho thị trường địa ốc nếu tạo cho họ môi trường đầu tư
thông thoáng hơn
Ông Nghĩa cũng chỉ ra những cái khác biệt giữa Việt Nam và các nước khác về cách tiếp cận vấn đề cho người nước ngoài mua nhà. Thị trường Việt Nam đang lúng túng về việc xác định giữa tiêu dùng bất động sản và sở hữu bất động sản, ngoài ra cũng chưa có sự lựa chọn dứt khoát một trong hai tiêu chí này để tạo nên sự thông thoáng, rõ ràng để người nước ngoài có thể mua nhà ở Việt Nam.
Ông Nghĩa cũng đưa ra một dẫn chứng, thị trường Singapore khai thác triệt để bất động sản ở khía cạnh tiêu dùng tức là thuê mua với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Hay Mỹ lại tiếp cận nguồn lực từ bất động sản ở khía cạnh bán quyền sở hữu một cách tuyệt đối. Với luật chơi rõ ràng, minh bạch, có rất nhiều doanh nhân Việt Nam đã tìm đến Singapore hay Mỹ để mua nhà đất.
Ông Nghĩa cũng nhận định, việc nới lỏng các điều kiện cho khối ngoại sở hữu bất động sản sớm muộn cũng phải làm rõ nếu không nền kinh tế Việt Nam sẽ mất đi nhiều cơ hội trong bối cảnh hội nhập như hiện nay.
Ông Nguyễn Khánh Toàn, Trưởng bộ phận nghiên cứu và tư vấn Công ty Savills Việt Nam, khẳng định, thời gian qua, có rất nhiều nhà đầu tư cá nhân và tổ chức nước ngoài đặc biệt quan tâm đến thị trường bất động sản Việt nhưng do môi trường đầu tư chưa thực sự thông thoáng nên khối ngoại dễ nản lòng bỏ cuộc chơi.
Cho đến tháng 8/2014 vừa rồi, cả nước chỉ có 126 trường hợp người nước ngoài mua nhà Việt Nam, trong đó các tổ chức chiếm khoảng 20%, 80% còn lại là cá nhân mua nhà, trong đó, chủ yếu là người đã kết hôn với công dân Việt Nam.
Lượng khách nước ngoài quan tâm và giao dịch bất động sản tại Tp.HCM và Hà Nội chiếm trung bình 10% tổng doanh số bán hàng của các dự án trung - cao cấp. Con số còn khiêm tốn so với tiềm năng rất lớn của thị trường BĐS Việt Nam.
Ông Toàn khuyến cáo nên tích cực cải thiện môi trường đầu tư, khơi đúng mạch và tạo được các điều kiện đủ hấp dẫn để khối ngoại vẫn có thể tạo nên cú hích hỗ trợ bất động sản vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay.