Hiện nay, trên địa bàn Tp.HCM còn 123.000 hồ sơ nhà, đất không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất (sổ đỏ), có khoảng 34.000 trường hợp mua bán giấy tay sau 1/7/2004 trong số đó.
Từ khi ban hành Luật Đất đai đầu tiên, tính đến nay đã có đến bốn Luật Đất đai được thực thi mà vẫn còn hàng chục ngàn gia đình đang trong tình trạng không có sổ đỏ đối với nhà, đất của mình. Do đó, tại buổi giao lưu trực tuyến “Cấp giấy chứng nhận nhà, đất theo Luật Đất đai mới” (báo Pháp Luật Tp.HCM phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường Tp.HCM tổ chức ngày 9/10 vừa qua), phần lớn là câu hỏi liên quan đến nhà, đất mua giấy tay. Nhiều bạn đọc thậm chí còn muốn gặp những người có trách nhiệm của Sở đang giao lưu để được phản ánh trực tiếp trường hợp của mình.
Chính quyền có thể phần nào đó “yên tâm” về các căn cứ pháp lý được đưa ra khi từ chối cấp sổ đỏ. Tuy nhiên, người dân luôn mong muốn được xác định chủ quyền để có thể tiến hành các giao dịch nhà, đất hợp pháp. Mua bán nhà, đất bằng giấy tay, chưa có sổ đỏ ấn chứa nhiều rủi ro pháp lý,khó khăn về thủ tục, các trương hợp khác nhau nhưng chắc đều xuất phát từ nhu cầu an cư.
Đặc biệt, rất nhiều căn nhà người dân vẫn không được sổ đỏ để rồi phải chọn cách mua bán giấy tay từ người nọ sang người kia do vướng quy hoạch có tính chủ quan của chính quyền. Điều đó cho thấy nhà, đất không có sổ đỏ lỗi không hoàn toàn từ phía người dân mà còn ở những yếu kém trong quản lý của chính quyền và chính sách pháp luật.
|
|
| Nhiều trường hợp nhà, đất mua bằng giấy tay chưa được cấp sổ đỏ |
Điều 20, Nghị định 43/2014 của Chính phủ hướng dẫn Luật Đất đai năm 2013 tiếp tục lấy ngày 1/7/2004 (thời điểm Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực) để xét cấp giấy cho nhà, đất mua giấy tay không thuộc một trong các trường hợp không được cấp sổ đỏ. Theo đó, cá nhân, hộ gia đình không có một trong các loại giấy tờ hợp lệ nhưng đất đã được sử dụng 15/10/1993 đến trước 1/7/2004 hoặc từ trước 15/10/1993, nay phù hợp với quy hoạch, được UBND cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp... thì được cấp sổ đỏ.
Tuy nhiên, Điều 82 của nghị định này quy định: “Trường hợp người đang sử dụng đất do nhận chuyển nhượng, nhận thừa kế, nhận tặng cho quyền sử dụng đất trước 1/1/2008 mà đất đó chưa được cấp sổ đỏ… thì người nhận chuyển quyền sử dụng đất thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, cấp sổ đỏ với đất lần đầu…”. Điều này khiến nhiều người hiểu rằng nhà, đất mua giấy tay trước 1/1/2008 (thời điểm mà người dân buộc phải có sổ đỏ mới được quyền tặng cho, chuyển nhượng… đất theo yêu cầu của Nghị định 84/2007) cũng có thể được cấp sổ đỏ. Như vậy đất mua giấy tay trước 1/7/2004 mới được xét cấp sổ đỏ hay cả trước 1/1/2008 cũng được xét cấp sổ đỏ?
Tại thời điểm này, những trường hợp mua giấy tay trước 1/7/2004 mới được các huyện, quận Tp.HCM xét cấp sổ đỏ. Bên cạnh đó, UBND Tp.HCM cũng kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường “nới” việc cấp sổ đỏ cho loại nhà, đất mua giấy tay đến 1/1/2008 (cùng một số đề xuất khác để hoàn tất công tác cấp sổ đỏ dành cho nhà trước khi công bố quy hoạch đã được xây trên đất nông nghiệp và giờ không phù hợp quy hoạch nữa…). Tuy nhiên, đến nay Bộ chưa có ý kiến phản hồi đề xuất này.
Nguyên nhân Bộ có thể lo ngại gia hạn lần này thì sẽ còn có những lần sau nữa... Tuy nhiên, để giải quyết cấp sổ đỏ cho 34.000 trường hợp mua bán giấy tay và qua đó cả chính quyền và người dân cùng hưởng lợi thì phải tìm ra giải pháp khả thi. Phải chăng nên ủng hộ đề xuất phù hợp của Tp.HCM và yêu cầu siết chặt quản lý để hạn chế các tiêu cực phát sinh.