Sau nhiều năm đấu tranh để đòi sổ hồng không thành, nhiều cư dân sống trong các tòa nhà chung cư tại TP.HCM đành từ bỏ giấc mơ được cầm trên tay giấy chứng nhận quyền sử dụng căn hộ và chấp nhận sống tạm bợ ngay trong chính ngôi nhà của mình.
Chung cư có ưu điểm là giá thành rẻ hơn so với nhà đất, có thể chia tiền thanh toán thành nhiều đợt, tuy nhiên có những nỗi khổ chỉ những người sống trong các căn hộ chung cư mới thấu. Trong đó, nỗi khổ nhất là ở ngay trong chính ngôi nhà do mình bỏ tiền ra mua nhưng lại không có giấy chứng nhận quyền sở hữu.
Mua căn hộ tại một dự án nằm trên đường Trần Xuân Soạn (quận 7) từ năm 2011, nhưng đến nay vợ chồng anh Lê Quang N. vẫn chưa được cầm cuốn sổ hồng trên tay. Nguyên nhân là do hồ sơ thủ tục để cấp sổ chưa được chủ đầu tư hoàn tất. Việc bỏ ra tới 3 tỷ để mua căn hộ nhưng đã 8 năm trôi qua vẫn chưa được công nhận quyền sở hữu, giấy tờ pháp lý duy nhất chỉ là hợp đồng mua bán căn hộ đã khiến vợ chồng anh H. cũng như nhiều cư dân khác không khỏi bức xúc. Họ đã nhiều tìm gặp chủ đầu tư để đấu tranh đòi quyền lợi chính đáng cho mình nhưng đều không thành. Chủ đầu tư hết hứa đến khất, hẹn lên hẹn xuống rồi thì im bặt, khiến những người như vợ chồng anh H. không khỏi mệt mỏi vì bỏ công bỏ việc, mất thời gian mà chẳng giải quyết được gì, cuối cùng họ đành buông xuôi.
Được chủ đầu tư bàn giao nhà từ năm 2013, nhưng cho đến nay chị Nguyễn Thị V., chủ nhân của một căn hộ tại quận 12 vẫn chưa thấy hình bóng của cuốn sổ công nhận quyền sở hữu. Điều đáng nói là chất lượng chung cư rất kém, mới 6 năm nhưng phần sơn mặt tiền đã bị phai, hoen ố, cầu thang máy liên tục trục trắc, không sử dụng được... Lúc này, gia đình chị muốn bán căn hộ tại đây để chuyển đến sống nơi khác cũng không được vì chủ đầu tư chưa trao sổ hồng.
Cư dân căng băng rôn đòi chủ đầu tư dự án trả sổ đỏ.
Chị V. nói: “Tôi mua 2 căn ở tầng 13. Nhiều lần yêu cầu chủ đầu tư cấp sổ hồng nhưng họ hẹn lên hẹn xuống rồi quên luôn. Cư dân ở đây hiền nên cũng chẳng căng rôn hay gây ầm ĩ làm gì. Nhưng giờ tôi muốn bán để đi nước ngoài thì khổ nỗi khách không ai muốn mua chung cư đã ở 7 năm nhưng không có sổ đỏ. Tôi bây giờ chấp nhận cho thuê chứ không mong có thể bán được, trừ khi chấp nhận bán lỗ.”
Bà Nguyễn Thị M., hàng xóm của chị V. cũng cho biết, nhiều năm gặp chủ đầu tư để đòi quyền lợi nhưng không được, chỉ khiến mình thêm mệt mỏi nên giờ bà M. đành mặc kệ, phó mặc mọi sự cho số phận.
Người phụ nữ này nói trong tiếng thở dài: “Thôi thì coi như mình bỏ chừng ấy tiền ra thuê một căn nhà để ở. Giờ cũng chẳng có tiền mà chuyển đi đâu nữa nên chúng tôi cứ sống vậy thôi. Sổ đỏ hay không cũng chẳng quan trọng nữa, ngao ngán lắm rồi.”
Tình trạng chủ đầu tư chậm trao sổ đỏ cho cư dân không chỉ diễn ra tại các dự án chung cư bình dân, mà ngay cả sản phẩm cao cấp cũng chịu chung số phận. Sống trong một chung cư thiết kế 4 sao tại quận 5 đã 4 năm nhưng chị Trần Thị L. vẫn chưa được cầm cuốn sổ chứng nhận quyền sở hữu tài sản. Điều này khiến chị không khỏi bức xúc, nói: “Cứ tưởng mua chung cư có giá đắt đỏ là tránh được những lùm xùm nhưng tôi đâu có ngờ đến giờ vẫn chưa có sổ đỏ. Chủ đầu tư thì đi lo cho dự án khác, rồi lo tranh chấp diện tích chung với cư dân chứ nào có bận tâm đến quyền sở hữu của những căn hộ đã thu tiền xong xuôi.”
Hiện nay trên địa bàn TP.HCM có tới hơn nửa số căn hộ chung cư chưa có sổ hồng, khiến người dân không khỏi bức xúc. Sở Tài nguyên & Môi trường TP.HCM cho biết, trên địa bàn TP hiện còn tồn đọng tới hơn 15.000 trường hợp chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà, tài sản trên đất. Trong đó, phổ biến nhất là các vướng mắc liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận cho các dự án nhà ở.
Nguyên nhân chính của sự ách tắc này là do chủ đầu tư các dự án chưa hoàn tất thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp, đất thương mại sang đất ở. Đồng thời, Sở Xây dựng cũng có một phần trách nhiệm trong việc thực hiện cấp phép; kiểm tra, giám sát quá trình triển khai dự án.
Theo quy định của Luật pháp hiện hành, trong thời gian 50 ngày kể từ ngày bàn giao, chủ đầu tư dự án nhà ở phải có trách nhiệm thực hiện các thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở (sổ hồng) cho người mua nhà tại dự án.
Trong trường hợp đơn vị kinh doanh bất động sản hoặc chuyển quyền sử dụng đất không tiến hành nộp hồ sơ, cung cấp đầy đủ giấy tờ cho người mua để làm thủ tục cấp giấy chứng nhận sẽ phải chịu mức phạt theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, có hiệu lực từ 5.1.2020.
Mức phạt vi phạm cụ thể là: từ 10-100 triệu đồng nếu chậm từ 5 - 6 tháng; phạt tối đa 300 triệu đồng nếu vi phạm từ 6 - 9 tháng; phạt tối đa là 500 triệu đồng nếu vi phạm từ 9 - 12 tháng; phạt tối đa là 1 tỉ đồng nếu chậm từ 12 tháng trở lên. Song, có thể sẽ rất lâu nữa quy định này mới có thể đi vào thực tế được và người nhà vẫn là đối tượng chịu thiệt thòi nhất.